Sprawdź - jakie uprawnienia mają agenci Centralnego Biura Antykorupcyjnego

W granicach zadań ustawowych funkcjonariusze CBA wykonują:

• czynności operacyjno-rozpoznawcze w celu zapobiegania popełnieniu przestępstw, ich rozpoznania i wykrywania oraz - jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa - czynności dochodzeniowo-śledcze w celu ścigania sprawców przestępstw;
• czynności kontrolne w celu ujawniania przypadków korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz nadużyć osób pełniących funkcje publiczne, a także działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa;
• czynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne w celu uzyskiwania i przetwarzania informacji istotnych dla zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.

CBA wykonuje również czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego oraz ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy.

Do zadań CBA w zakresie właściwości Biura (zwalczanie korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych, a także zwalczanie działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa) należy przede wszystkim rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw (wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o CBA) oraz ściganie ich sprawców, ale także:

• ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne;
• dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji przepisów o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych;
• ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji,  wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek sektora finansów publicznych, jednostek otrzymujących środki publiczne, przedsiębiorców z udziałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji bankowych;
• kontrola prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne;
• prowadzenie działalności analitycznej dotyczącej zjawisk występujących w obszarze właściwości CBA oraz przedstawiania w tym zakresie informacji Prezesowi Rady Ministrów, Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmowi oraz Senatowi.

Ważną częścią funkcjonowania CBA jest również działalność prewencyjna.

Funkcjonariusze CBA, w granicach zadań określonych w ustawie, wykonują:

DZIAŁANIA OPERACYJNE I PROCESOWE

Czynności operacyjno-rozpoznawcze wykonywane są przez funkcjonariuszy CBA w celu zapobiegania popełnieniu przestępstw, ich rozpoznania i wykrywania oraz w celu uzyskiwania i przetwarzania informacji istotnych dla zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym, a także działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.

Jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, funkcjonariusze CBA wykonują czynności dochodzeniowo-śledcze określone przepisami Kodeksu postępowania karnego, w tym również czynności na polecenie sądu i prokuratora.

DZIAŁANIA KONTROLNE

Biuro jest jedyną służbą specjalną posiadającą narzędzie w postaci kontroli oświadczeń majątkowych i decyzji gospodarczych.

Celem czynności kontrolnych prowadzonych przez funkcjonariuszy CBA jest ujawnianie przypadków korupcji w instytucjach publicznych, nadużyć osób pełniących funkcje publiczne oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.

Kontrole są prowadzone na podstawie rocznego planu zatwierdzanego przez Szefa CBA lub – gdy jest to konieczne – w trybie doraźnym.

Czynności kontrolne polegają na:

1. ujawnianiu przypadków nieprzestrzegania prawa i przeciwdziałaniu im, np. w zakresie wydawania decyzji gospodarczych (m.in.: procesy prywatyzacyjne, wsparcie finansowe, rozporządzanie mieniem państwowym i komunalnym, zamówienia publiczne),
2. sprawdzaniu prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne.

W 2014 r. rozszerzone zostały zadania CBA związane z weryfikacją oświadczeń o braku konfliktu interesów. Sprawdzane są deklaracje składane przez kandydatów na członków i członków Komisji Ekonomicznej przy Ministrze Zdrowia, Rady Przejrzystości przy Prezesie Agencji Oceny Technologii Medycznych, konsultantów w ochronie zdrowia oraz osób biorących udział w przygotowaniu, zawieraniu i wykonywaniu umów offsetowych.

DZIAŁANIA ANALITYCZNE

Identyfikacja zagrożeń godzących w interes ekonomiczny państwa oraz odpowiednio wczesne i – w miarę możliwości – wyprzedzające informowanie o nich organów państwa, a także formułowanie propozycji działań zaradczych to podstawowe cele przedsięwzięć analityczno-informacyjnych prowadzonych przez funkcjonariuszy CBA. Ponadto wspierają one czynności operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i kontrolne.

Co roku CBA przygotowuje i wydaje opracowanie pn. Mapa Korupcji - obrazujące stan przestępczości korupcyjnej w Polsce. Raport tworzony jest we współpracy z innymi służbami, Prokuraturą Generalną i Ministerstwem Sprawiedliwości.

DZIAŁANIA PREWENCYJNE

W ramach swej aktywności CBA prowadzi także działania o charakterze profilaktycznym i edukacyjnym. W tym zakresie współpracuje z innymi instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi, zajmującymi się tematyką korupcji.

Biura zatrudniają ponad 1300 funkcjonariuszy i pracowników cywilnych, którzy są wysokiej klasy profesjonalistami w dziedzinach związanych z realizacją zadań służby. Są to specjaliści z zakresu pracy operacyjnej, czynności dochodzeniowo-śledczych, analiz, czynności kontrolnych, bezpośrednich działań ochronnych, bezpieczeństwa sieci teleinformatycznych, ochrony informacji niejawnych i danych osobowych, obsługi prawnej, logistyki i finansów, audytu i bezpieczeństwa wewnętrznego, współpracy międzynarodowej oraz zabezpieczenia i szkolenia kadr.

W skład CBA wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

1. Departament Operacyjno-Śledczy;
2. Departament Bezpieczeństwa;
3. Departament Postępowań Kontrolnych;
4. Departament Analiz;
5. Biuro Techniki Operacyjnej;
6. Biuro Prawne;
7. Biuro Finansów;
8. Biuro Kadr i Szkolenia;
9. Biuro Logistyki;
10. Biuro Teleinformatyki;
11. Gabinet Szefa;
12. Delegatura CBA w Białymstoku;
13. Delegatura CBA w Bydgoszczy;
14. Delegatura CBA w Gdańsku;
15. Delegatura CBA w Katowicach;
16. Delegatura CBA w Krakowie;
17. Delegatura CBA w Lublinie;
18. Delegatura CBA w Łodzi;
19. Delegatura CBA w Poznaniu;
20. Delegatura CBA w Rzeszowie;
21. Delegatura CBA w Szczecinie;
22. Delegatura CBA w Warszawie;
23. Delegatura CBA we Wrocławiu.

Biuro uzyskało dotychczas akceptację na współpracę z 54 krajami oraz 13 organizacjami międzynarodowymi.

Celem współpracy jest wymiana najlepszych praktyk, pogłębianie wiedzy dotyczącej zjawisk korupcyjnych, rozwiązań i instrumentów funkcjonujących za granicą, jak również bieżąca wymiana informacji związana z działaniami operacyjnymi i śledczymi prowadzonymi przez służby innych państw.

CBA współpracuje z wieloma organizacjami międzynarodowymi i organami ścigania z innych państw. Szef CBA, w celu realizacji zadań Biura, może podejmować współpracę z właściwymi organami i służbami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi. Podjęcie takiej współpracy, zgodnie z ustawą o CBA, może nastąpić po uzyskaniu zgody Prezesa Rady Ministrów.

Biuro nawiązało współpracę m.in. z Bankiem Światowym, co zaowocowało opracowaniem wspólnej publikacji pt. Świadomi nadużyć finansowych i korupcji. Podręcznik dla urzędników zajmujących się zamówieniami publicznymi.

CBA uczestniczyło w 3 projektach finansowanych ze środków UE w ramach programu grantowego Zapobieganie i Zwalczanie Przestępczości – ISEC. W 2015 r. zakończono dwa z nich – projekt pn. Rozwój systemu szkoleń antykorupcyjnych we współpracy z litewską Specjalną Służbą Śledczą (STT) oraz łotewskim Biurem Przeciwdziałania i Zwalczania Korupcji (KNAB), a także projekt pn. Współpraca międzynarodowa organów ścigania w zakresie zapobiegania i walki z przestępczością gospodarczą i korupcyjną jako element zapewnienia bezpieczeństwa w Unii Europejskiej we współpracy z KWP w Lublinie. Z kolei w roku 2016 zakończono projekt pn. SIENA dla Organów Antykorupcyjnych (S4ACA) we współpracy z austriackim Federalnym Biurem Antykorupcyjnym (BAK) oraz EUROPOL-em.

Biuro na bieżąco intensywnie monitoruje możliwości finansowania projektów z różnych instytucji, w tym unijnych, celem dalszego rozwoju działań antykorupcyjnych.

CBA przynależy ponadto, do organizacji międzynarodowych takich jak między innymi EPAC/EACN - Europejskich Partnerów Przeciwko Korupcji Europejskiej Sieci Antykorupcyjnej. W 2013 R. Biuro we współpracy z Komendą Główną Policji  zorganizowało  13-Tą Doroczną Międzynarodową Konferencje (EPAC/EACN),  która odbyła się w Krakowie. W konferencji wzięło udział 93 uczestników - szefów służb  i instytucji antykorupcyjnych z:  Polski, Malty, Słowacji, Chorwacji, Estonii, Luksemburga,  Niemiec, Rumunii, Szwecji, Francji, Węgier, Irlandii, Danii,  Finlandii, Bułgarii, Litwy, Kosowa, Łotwy, Austrii, Portugalii, Hiszpanii, Holandii, Belgii.

CBA od lat utrzymuje i zacieśnia współpracę w regionie, zarówno z krajami bałtyckimi, jak i w ramach tzw. Partnerstwa Wschodniego. Współpraca prowadzona jest w obszarach: operacyjno-śledczym, kontrolnym oraz analitycznym i obejmuje m.in. wizyty studyjne w urzędach państwowych partnerów zagranicznych, jak również wzajemną wymianę funkcjonariuszy.

Biuro zaangażowało się w organizowane przez Krajową Szkołę Administracji Publicznej im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, w ramach Akademii Administracji Publicznej Partnerstwa Wschodniego, cykliczne szkolenia dla funkcjonariuszy i urzędników z Ukrainy.

Rozwijane są także kontakty z państwami bałkańskimi. Komitet Sterujący Regionalnej Inicjatywy Antykorupcyjnej (RAI) przyznał CBA status obserwatora. Pozwala to na uczestnictwo Biura w różnego rodzaju inicjatywach antykorupcyjnych, takich jak: projekty międzynarodowe, szkolenia, seminaria i działalność edukacyjna, w tym naukowa.

W zakresie wymiany dobrych praktyk i szkoleń, eksperci Biura współpracują także z Agencją Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL).

Wszystkie te inicjatywy przyczyniają się do podnoszenia świadomości antykorupcyjnej w regionie państw Unii, w Europie Południowej oraz Środkowo-Wschodniej.

CBA podpisało dwustronne porozumienie o współpracy z wyspecjalizowanymi służbami trzech państw:      
  

• Narodowym Centrum Antykorupcyjnym (NAC) z Mołdawii,        
• Specjalną Służbą Śledczą (STT) z Litwy,        
• Narodowym Antykorupcyjnym Biurem Ukrainy (NABU).

Eksperci CBA, wspólnie z przedstawicielami Federalnego Urzędu Administracyjnego w Kolonii, brali udział w projekcie twinningowym dla Macedonii – Support to Efficient Prevention of and Fight against Corruption, który przygotowuje ten kraj do przystąpienia do UE. Projekt zakończył się jesienią 2016 r., a raport końcowy podkreślił istotną rolę Biura w sukcesie tej inicjatywy.

Funkcjonariusze CBA uczestniczyli także w projektach twinningowych dla:

• Mołdawii – Support to the Government of Moldova in the Field of Anticorruption, którego głównym celem było wsparcie rządu Mołdawii w jego staraniach w walce z korupcją oraz
• Czarnogóry – Support to the implementation of the Anticorruption Strategy and Action Plan, którego celem ogólnym było zmniejszenie poziomu korupcji i konfliktu interesów w Czarnogórze.

W 2016 r. CBA wsparło również działania Najwyższej Izby Kontroli w ramach projektu twinningowego dla Urzędu Kontroli Państwowej Albanii.

W 2017 r. przygotowano Memorandum o współpracy pomiędzy CBA a ukraińską służbą - Narodowym Antykorupcyjnym Biurem Ukrainy (NABU) dot. podjęcia wspólnych działań w zakresie osłony antykorupcyjnej przy realizacji Umowy między Rządem RP a Rządem Ukrainy o udzieleniu kredytu w ramach pomocy wiązanej na modernizację infrastruktury przygranicznej i drogowej na Ukrainie Zachodniej, przy granicy z Polską. Podejmowane przez obie służby przedsięwzięcia mają na celu prawidłowe wydatkowanie pieniędzy z polskiego kredytu. Obsługa kredytu jest koordynowana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Finansów, a ze strony Ukrainy przez Ministerstwo Finansów.

foto tytułowe: archiwum CBA

Napisz komentarz

Komentujesz jako: Gość Facebook Zaloguj

---

Jak chcesz się przedstawić?