III Małopolski Dzień Pamięci Żołnierzy Niezłomnych – Wyklętych – Kraków, 13 listopada 2022

Zapraszamy na uroczystości w III Małopolskim Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych, które odbędą się 13 listopada 2022 r., w  75. rocznicę zamordowania przez komunistów w więzieniu przy ul. Montelupich trzech członków II Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".

Program

• 12.30  – msza święta w intencji członków II Zarządu Głównego WiN w kościele kapucynów, ul. Loretańska
• 15.00  – złożenie kwiatów na symbolicznych mogiłach na cmentarzu Rakowickim, sąsiednie kwatery XXXIII i XXXV

Organizatorem uroczystości, objętych patronatem przez Oddział IPN w Krakowie i wojewodę małopolskiego, jest Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość" Obszar Południowy w Krakowie.

Zamordowani po „procesie krakowskim”

10 września 1947 r. w pokazowym tzw. procesie krakowskim skazano działaczy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego. Proces, wzorowany na sowieckim wymiarze „sprawiedliwości”, był elementem kampanii propagandowej mającej skompromitować i unicestwić antykomunistyczną opozycję polityczną oraz zastraszyć jej zwolenników.

Wyrok zapadł po przeszło miesiącu, w czasie, którego sąd zebrał się dziewiętnaście razy. Uznał, iż na karę śmierci zasłużyli działacze WiN: Franciszek Niepokólczycki, Alojzy Kaczmarczyk, Józef Ostafin, Walerian Tumanowicz, Edward Bzymek, Jan Kot, Eugeniusz Ralski i Wiktor Langner. Na karę więzienia dożywotniego skazano Mirosława Kowalskiego, na 15 lat Karola Buczka i Henryka Müncha, na 10 – Stanisława Mierzwę, Karola Starmacha oraz Stefana Ralskiego. Sąd orzekł, że na 6 lat należy pozbawić wolności Mieczysława Kabata, a na 5 lat Tadeusza Wilczyńskiego. Jerzego Kunce - uniewinniono.

Skład sądzący podkreślił, że „zważywszy na wybitnie przestępczą działalność oskarżonych” (...) skazani [na karę śmierci] na ułaskawienie nie zasługują, jednak Bolesław Bierut zamienił Niepokólczyckiemu, Ralskiemu, Kotowi oraz Langnerowi karę śmierci na dożywotnie więzienie, a Bzymkowi na 15 lat więzienia.

Kary śmierci orzeczone wobec Kaczmarczyka, Ostafina i Tumanowicza wykonano w więzieniu Montelupich w Krakowie 13 listopada 1947 r. Plutonem egzekucyjnym dowodził strażnik więzienny Henryk Michalik. Pozostałych skazanych, poza Jerzym Kunce, którego zwolniono z aresztu po rozprawie, osadzono w więzieniu na długie lata. Większość z nich wyszła na wolność dopiero w czasie odwilży 1956 r.