Uroczystości w 77. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego – Kraków, 1 sierpnia 2021

Program uroczystości

• 17.00 – uczczenie minutą ciszy godziny „W”, Rynek Główny przed bazyliką Mariacką
• 17.02 – msza święta w bazylice Mariackiej, pod przewodnictwem metropolity krakowskiego abp. Marka Jędraszewskiego​, w intencji ojczyzny i żołnierzy poległych za wolność
• 18.30 – uroczystość z udziałem Wojska Polskiego przed Grobem Nieznanego Żołnierza na pl. Matejki

Organizatorami krakowskich uroczystości są wojewoda małopolski, Oddział IPN w Krakowie i Światowy Związek Żołnierzy AK.

• /przekierowanie/ Wystawa „Powstanie Warszawskie 1944. Bitwa o Polskę” do pobrania [PDF],
  

Na mocy rozkazu komendanta głównego Armii Krajowej, gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, powstanie warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 r. o 17.00, tzw. godzinie „W”. Miało na celu wyzwolenie stolicy spod niemieckiej okupacji przed wkroczeniem do niej Armii Czerwonej. Armia Krajowa i władze Polskiego Państwa Podziemnego zamierzały ujawnić się i wystąpić wobec Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (utworzonego w Lublinie i zależnego od woli Stalina) w roli gospodarza (jako jedyna legalna władza niepodległej Rzeczypospolitej).

Powstanie planowane na kilka dni upadło 3 października po 63 dniach walki. W jego wyniku zginęło od 16 tys. do 18 tys. żołnierzy AK i od 150 tys. do 180 tys. cywilów. Po kapitulacji Warszawa została doszczętnie zniszczona przez Niemców.

O ile pod względem militarnym powstanie zakończyło się klęską, o tyle pod względem politycznym miało ogromne znaczenie. Rozpoczynając je, Polacy zademonstrowali dążenie do odzyskania i utrzymania niepodległości. Jak pisał po wojnie Jan Nowak-Jeziorański, uczestnik tego niepodległościowego zrywu, legendarny „kurier z Warszawy”, „walka nie była daremna”, a powstanie warszawskie sprawiło, że „państwo polskie, chociaż zniewolone i wasalne, zachowało swoją odrębność, przetrwało Stalina, który w swych zamysłach prawdopodobnie chciał z niego z czasem uczynić część ZSRS”.