Województwo małopolskie w Programie budowy 100 obwodnic - w tym obwodnice: Makowa Podhalańskiego i Wadowic, o które kilka dekad walczą mieszkańcy! Kiełbasa wyborcza czy rozbudzenie marzeń?

Program określa cele i priorytety inwestycyjne w zakresie budowy obwodnic miast na sieci dróg krajowych. Wskazuje również źródła finansowania oraz listę zadań inwestycyjnych kierowanych do realizacji. Inwestycje związane z budową nowych obwodnic będą realizowane przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.

W ramach rządowego programu powstanie 100 obwodnic na sieci dróg krajowych o łącznej długości ok. 820 km. Będą to trasy o najwyższych parametrach technicznych, dostosowane do przenoszenia obciążenia 11,5 t/oś. Inwestycjom tym będą towarzyszyły urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym oświetlenie spełniające  wytyczne prawidłowego oświetlenia przejść dla pieszych >>.  

W programie zostały ujęte zadania na różnym etapie przygotowania. Wybór obwodnic do realizacji odbywał się przy uwzględnieniu stanu prac przygotowawczych, natężenia ruchu, w tym ruchu ciężkiego, stanu bezpieczeństwa ruchu w miejscowościach liczonego poziomem wypadkowości i ofiarami wypadków, poprawy dostępności połączeń z państwami sąsiednimi oraz koniecznością zachowania zrównoważonego rozwoju kraju.

Dla części obwodnic opracowano już dokumentację niezbędną do rozpoczęcia inwestycji, dla części jest prowadzony proces przygotowawczy. Są też takie zadania, dla których przygotowania dopiero się rozpoczną.

Dla kilkunastu obwodnic ogłoszenie postępowań przetargowych jest planowane jeszcze w 2020 roku. Będą to m.in. obwodnice Strzelec Krajeńskich (DK 22), Lipska (DK 79), Suchowoli (DK 8), Wąchocka (DK 42), Smolajn (DK 51), Koźmina Wielkopolskiego (DK 15) i Gryfina (DK 31).

Koszt realizacji 100 obwodnic został oszacowany na blisko 28 mld zł.

Budowa będzie finansowana ze środków Krajowego Funduszu Drogowego prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Do KFD wpływają środki z opłaty paliwowej, kredytów i pożyczek, głównie od międzynarodowych instytucji finansowych oraz z obligacji. Konto KFD zasilają ponadto wpływy z Elektronicznego Systemu Poboru Opłat. Istotnym źródłem wpływów do KFD będą również środki UE, pochodzące z programów operacyjnych w ramach perspektywy 2014-2020 oraz 2021-2027.

Jednym z najważniejszych efektów realizacji programu będzie poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Pomimo sukcesywnej poprawy jakości dróg i działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa na drogach, Polska zajmuje odległe miejsce w rankingu państw Unii Europejskiej. Do większości wypadków dochodzi na terenie zabudowanym (71,2% ogółu). W wielu wypadkach biorą udział niechronieni uczestnicy ruchu, czyli piesi i rowerzyści.

Na terenie miast  zbiegają się wszystkie rodzaje ruchu: towarowego - samochodów ciężarowych i dostawczych, pasażerskiego - autobusów i samochodów osobowych, transportu miejskiego, rowerowego czy też pieszego. Dlatego tak ważne jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza tereny zurbanizowane.

Przez tereny zabudowane miejscowości przebiegają drogi krajowe o dużym natężeniu ruchu, w tym samochodów ciężarowych. Często drogi krajowe przebiegają przez centra miast. Drogi te często stanowią jedyną przeprawę przez rzekę w całej miejscowości czy też okolicy tych miast, co wynika z kształtowania się infrastruktury w czasach historycznych.

W efekcie budowy obejść miejscowości oraz rozdzielenia ruchu nastąpi poprawa sytuacji na istniejącej sieci drogowej oraz w otoczeniu dróg krajowych. Poprawi się płynności ruchu, zwiększy przepustowość sieci dróg krajowych, nastąpi redukcja korków i zatłoczenia miast, szczególnie w miejscach newralgicznych (drogi śródmiejskie, główne skrzyżowania, mosty i wiadukty). 

Istotnym efektem budowy obwodnic jest również redukcja zanieczyszczeń w miastach, gdzie na relatywnie niewielkim obszarze, przy  dużym zatłoczeniu, koncentruje się wiele pojazdów emitujących różnego rodzaju zanieczyszczenia. Transport samochodowy jest istotnym źródłem zanieczyszczenia na terenie miast. Ma to znaczący wpływ na zdrowie mieszkańców. Zanieczyszczenia  z transportu drogowego przyczyniają się do skrócenia średniej długości życia, a także chorób, szczególnie związanych z układem oddechowym czy krążenia.

Poprzez budowę obejść miejscowości następuje także redukcja hałasu na ich terenie. Narażenie na hałas może wywołać zaburzenia snu, a w efekcie pogorszenie się stanu zdrowia mieszkańców. Wpływa też w długiej perspektywie na pogorszenie samopoczucia, wzrost ciśnienia krwi, a także choroby układu krążenia.

Budowa obwodnic miast zapewni efektywne funkcjonowanie drogowego transportu osobowego i towarowego, a także poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego i jakości życia mieszkańców. Poprawa przepustowości głównych arterii jest jednym z kluczowych elementów, które mogą zwiększyć dynamikę rozwoju zarówno regionów, jak i całego kraju, przez łatwiejszy, szybszy i tańszy przepływ towarów oraz usług. Realizacja planowanych w Programie inwestycji pozwoli również zaspokoić oczekiwania mieszkańców związane z bezpieczną i szybką komunikacją.

Budowa obwodnic poprawi funkcjonowanie miast najbardziej dotkniętych niedogodnościami wynikającymi z ruchu tranzytowego.

Obecnie realizowany Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) przewiduje budowę 43 obwodnic o łącznej długości 447,5 km i wartości 11,3 mld zł. Dotychczas, do końca 2019 r., oddano do ruchu w ramach PBDK 15 obwodnic, natomiast w ramach wcześniejszych działań inwestycyjnych wybudowano ich w sumie 64.

Ponadto budowa obwodnic dużych miast i aglomeracji jest realizowana w ramach rozbudowy sieci autostrad i dróg ekspresowych (obwodnica Łodzi, Bydgoszczy, Częstochowy czy Rzeszowa).

Zadania te są realizowane niezależnie od nowego programu budowy 100 obwodnic.

Program obwodnicowy powstał w oparciu o długookresowe krajowe dokumenty strategiczne, takie jak:

• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju,
• Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu,
• Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego,
• Narodowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego,
• Krajowa Polityka Miejska 2023,

oraz dokumenty Unii Europejskiej:

• Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu „Europa 2020”,
• „Biała Księga” Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu,
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE.
   

Program budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030 został wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów >>. Kolejnym etapem prac będą konsultacje publiczne i uzgodnienia międzyresortowe oraz opracowanie oceny strategicznej oddziaływania na środowisko.

• Stan prac przygotowawczych:
  Dla inwestycji nie były prowadzone prace przygotowawcze.
   
• Planowana data ogłoszenia przetargu: II kw. 2025 r.
   
• Cel realizacji inwestycji:
  Podstawowym celem budowy obwodnicy Trzebini jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego, jaki koncentruje się w miejscowości na drodze 79.
  
  Dzięki temu nastąpi poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, odciążenie układu komunikacyjnego i zwiększenie przepustowości dróg. Inwestycja poprawi również warunki i bezpieczeństwo przejazdu dla ruchu dalekobieżnego i regionalnego na odcinku drogi krajowej w okolicy pobliżu autostrady A4. Budowa tej obwodnicy poprawi również dostępność komunikacyjną rafinerii w Trzebini.
  
  Jednocześnie zachowane zostaną najwyższe wymogi ochrony środowiska, zdrowia i życia mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju.

• Stan prac przygotowawczych:
  Rozpoczęły się wstępne prace analityczno-przygotowawcze dla tego zadania, które są finansowane z budżetu państwa. Ujęcie w programie 100 obwodnic pozwoli na rozpoczęcie budowy obwodnicy.
   
• Planowana data ogłoszenia przetargu: III kw. 2024 r.
   
• Cel realizacji inwestycji:
  Podstawowym celem budowy obwodnicy Limanowej jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego, jaki koncentruje się na drodze numer 28.
  
  Dzięki tej inwestycji nastąpi poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, odciążenie układu komunikacyjnego oraz zwiększenie przepustowości dróg. Inwestycja poprawi również warunki i bezpieczeństwo przejazdu dla ruchu dalekobieżnego i regionalnego na odcinku drogi krajowej w pobliżu Limanowej. Inwestycja ułatwi podróż pomiędzy Nowym Sączem a Rabką-Zdrój i pozytywnie wpłynie na spójność komunikacyjną południowej Małopolski.
  
  Jednocześnie zachowane zostaną najwyższe wymogi ochrony środowiska, zdrowia i życia mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju.

• Stan prac przygotowawczych:
  Dla inwestycji nie były prowadzone prace przygotowawcze.
   
• Planowana data ogłoszenia przetargu: I kw. 2025 r.
   
• Cel realizacji inwestycji:
  Podstawowym celem budowy obwodnicy Makowa Podhalańskiego jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego, jaki koncentruje się w mieście na drodze numer 28. Dzięki tej inwestycji nastąpi poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, odciążenie układu komunikacyjnego oraz zwiększenie przepustowości dróg. Inwestycja poprawi również warunki i bezpieczeństwo przejazdu dla ruchu dalekobieżnego i regionalnego na odcinku drogi krajowej w pobliżu Makowa Podhalańskiego. Inwestycja pozytywnie wpłynie na przepustowość ciągu komunikacyjnego DK28 łączącego Podtatrze ze Śląskiem.
  
  Jednocześnie zachowane zostaną najwyższe wymogi ochrony środowiska, zdrowia i życia mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju.

• Stan prac przygotowawczych:
  W ubiegłym roku podpisany został Program Inwestycji, co zapoczątkowało prace przygotowawcze. Ujęcie w programie 100 obwodnic pozwoli na rozpoczęcie budowy obwodnicy.
   
• Planowana data ogłoszenia przetargu: III kw. 2024 r.
   
• Cel realizacji inwestycji:
  Podstawowym celem budowy obwodnicy Nowego Targu jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego, jaki koncentruje się w mieście na drodze numer 49 po zjeździe z drogi krajowej nr 47. Obecnie jest realizowana inwestycja polegająca na rozbudowie drogi krajowej nr 47 pomiędzy Rabką Zdrój a Nowym Targiem. Konieczna stała się również budowa obwodnicy w ciągu dk 49. Inwestycja ta pozwoli na wyprowadzenie ruchu dalekobieżnego, często turystycznego na drogę krajową nr 49 w kierunku Białki Tatrzańskiej i granicy ze Słowacją, z ominięciem miasta.
  
  Dzięki tej inwestycji nastąpi poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, odciążenie układu komunikacyjnego, zwiększenie przepustowości dróg oraz poprawi się dostępność drogi krajowej nr 47 tzw. zakopianki. Inwestycja poprawi również warunki i bezpieczeństwo przejazdu dla ruchu dalekobieżnego i regionalnego na odcinku drogi krajowej w pobliżu Nowego Targu.
  
  Jednocześnie zachowane zostaną najwyższe wymogi ochrony środowiska, zdrowia i życia mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju.

• Stan prac przygotowawczych:
  Rozpoczęły się prace przygotowawcze dla tego zadania, które są finansowane z budżetu państwa. Obecnie trwa etap studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego, podczas którego rozpatrywane są możliwe warianty budowy obejścia miejscowości. Ujęcie w programie 100 obwodnic pozwoli na rozpoczęcie budowy obwodnicy oraz zintensyfikowanie współpracy ze stroną słowacką mającą na celu usprawnienie połączeń granicznych. Podpisany Program Inwestycji, opracowywany STEŚ;
   
• Planowana data ogłoszenia przetargu: IV kw. 2022 r.
   
• Cel realizacji inwestycji:
  Podstawowym celem budowy obwodnicy Piwnicznej jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego, jaki koncentruje się w mieście na drodze numer 87 w kierunku granicy ze Słowacją.
  
  Dzięki tej inwestycji nastąpi poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, odciążenie układu komunikacyjnego oraz zwiększenie przepustowości dróg. Inwestycja poprawi również warunki i bezpieczeństwo przejazdu dla ruchu międzynarodowego i regionalnego na odcinku drogi krajowej w pobliżu Piwnicznej. Istotna będzie również możliwość ominięcia zabudowań miejscowości przez ruch turystyczny kierujący się np. w stronę Muszyny.
  
  Inwestycja jest częścią większego programu zakładającego udrożnienie polsko-słowackiego ruchu granicznego.
  
  Jednocześnie zachowane zostaną najwyższe wymogi ochrony środowiska, zdrowia i życia mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju.

• Stan prac przygotowawczych:
  Inwestycja przygotowywana. Uzyskana została decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach w 2018 roku. Prace przygotowawcze prowadzone są we współpracy z Miastem Tarnów.
   
• Planowana data ogłoszenia przetargu: II kw. 2021 r.
   
• Cel realizacji inwestycji:
  Podstawowym celem budowy obwodnicy Tarnowa jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego, jaki koncentruje się w mieście na drodze numer 73 przy dojeździe do węzła Tarnów Północ.
  
  Dzięki tej inwestycji nastąpi poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, odciążenie układu komunikacyjnego oraz zwiększenie przepustowości dróg. Inwestycja poprawi również warunki i bezpieczeństwo przejazdu dla ruchu międzynarodowego i regionalnego na odcinku drogi krajowej w pobliżu Tarnowa.
  
  Inwestycja poprawi dostępność komunikacyjną Pilzna i Jasła. Jednocześnie zachowane zostaną najwyższe wymogi ochrony środowiska, zdrowia i życia mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju.

• Stan prac przygotowawczych:
  Rozpoczęły się prace przygotowawcze realizowane przez miasto Wadowice. Ujęcie w programie 100 obwodnic pozwoli na rozpoczęcie budowy obwodnicy.
   
• Planowana data ogłoszenia przetargu: I kw. 2025 r.
   
• Cel realizacji inwestycji:
  Podstawowym celem budowy obwodnicy Wadowic jest wyprowadzenie ruchu tranzytowego, jaki koncentruje się w mieście na drodze numer 28. Fragment ten będzie uzupełnieniem nowego układu komunikacyjnego w obrębie Wadowic.
  
  Dzięki tej inwestycji nastąpi poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, odciążenie układu komunikacyjnego oraz zwiększenie przepustowości dróg. Inwestycja będzie stanowiła uzupełnienie istniejącej sieci dróg w mieście i pozytywnie wpłynie na płynność ruchu.
  
  Południowa obwodnica Wadowic będzie stanowić ciąg drogi krajowej nr 28, na odcinku od ronda gen. Leopolda Okulickiego (gdzie połączy się z drogą krajową nr 52) do ul. Zegadłowicza. Obwodnica ma rozładować zatory w ruchu, jakie tworzą się na drogach krajowych nr 28 (Wadowice -Sucha Beskidzka) oraz 52 (Wadowice - Kraków). Planowana obwodnica uwzględniać będzie również planowaną do realizacji w kolejnej perspektywie finansowej UE Beskidzką Drogę Integracyjną, czyli drogę ekspresową S52.
  
  Jednocześnie zachowane zostaną najwyższe wymogi ochrony środowiska, zdrowia i życia mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju.