11.12.2022 15:55 | Źródło: Serwis Rzeczypospolitej Polskiej gov.pl / si2pem.gov.pl

Powiat suski poza punktami pomiarowymi dla monitoringu badawczego pól elektromagnetycznych w województwie małopolskim w roku 2022 - dowiedz się - czym, jest PEM oraz SI2PEM

Monitoring pól elektromagnetycznych w środowisku prowadzony jest przez Inspekcję Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w sposób ujednolicony dla całego kraju od 2008 roku.

Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej poziomów dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach albo ich zmniejszeniu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.

Zadaniem podsystemu monitoringu PEM jest ocena i obserwacja zmian wielkości pola elektromagnetycznego. Obserwacja ta ma na celu śledzenie poziomów sztucznie wytworzonych pól elektromagnetycznych w środowisku w odniesieniu do wartości poziomów dopuszczalnych określonych dla miejsc dostępnych dla ludności.

W ostatnich latach nastąpiła zmiana przepisów wykonawczych w zakresie pól elektromagnetycznych, odnoszących się do dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, sposobu sprawdzania dotrzymania dopuszczalnych poziomów oraz w zakresie prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.

Obecnie obowiązujące poziomy dopuszczalne, według Rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2019 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, wynoszą dla wysokich częstotliwości od 28 V/m do 61 V/m.

Od 2021 roku monitoring pól elektromagnetycznych prowadzony jest zgodnie z nowym rozporządzeniem.

Punkty pomiarowe, w których wykonuje się okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, wyznacza się dla każdego województwa w ramach państwowego monitoringu środowiska dla stałej sieci monitoringu oraz dla monitoringu badawczego.

W ramach stałej sieci monitoringu punkty wyznacza się w każdym mieście dla dwuletniego cyklu pomiarowego, według zasady:

- poniżej 20 000 mieszkańców - 1 punkt pomiarowy,

- w przedziale od 20 000 do 50 000 mieszkańców - 2 punkty pomiarowe

- w przedziale powyżej 50 000 do 100 000 mieszkańców - 3 punkty pomiarowe,

- w przedziale powyżej 100 000 do 200 000 mieszkańców - 4 punkty pomiarowe, powyżej 200 000 mieszkańców - 4 punkty pomiarowe i 3 punkty pomiarowe na każde rozpoczęte kolejne 100 000 mieszkańców - w każdym mieście.

źródło: gios.gov.pl

Pomiary pól elektromagnetycznych w wybranych miastach Polski o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy

Zgodnie z programem PMŚ na lata 2013-2015 na zlecenie GIOŚ w roku 2014 i 2015 wykonano pomiary pól elektromagnetycznych w 6 wybranych miastach Polski o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy – Warszawie, Łodzi, Krakowie, Szczecinie, Poznaniu i Gdańsku.

źródło: gios.gov.pl

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Czym jest pole elektromagnetyczne (PEM)

Pole elektromagnetyczne (PEM) jest naturalnym zjawiskiem fizycznym występującym we wszechświecie. Jest wszędzie.

Naturalne źródła pola elektromagnetycznego to między innymi:

Ziemia, wytwarzająca w swoim jądrze pole magnetyczne;

Słońce, wytwarzające m.in. światło widzialne i niewidzialne (głównie podczerwone), wiatr słoneczny;

zjawiska atmosferyczne związane z wyładowaniami piorunowymi;

każda materia o temperaturze przekraczającej zero bezwzględne (−273°C);

każdy człowiek.

Urządzenia wytwarzające pole elektromagnetyczne

Od ok. 150 lat korzystamy w coraz szerszym zakresie z urządzeń i instalacji, które są sztucznymi źródłami pola elektromagnetycznego, takich jak: generatory prądotwórcze, radio i telewizja naziemna; rentgen, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny; radiotelefony, telefonia komórkowa, Wi-Fi, Bluetooth; radar, noktowizor, lotniskowy skaner ciała, lotniskowy rentgen bagażu; kuchenka mikrofalowa, pilot telewizora, karta płatnicza; lampa kwarcowa, solarium, utwardzanie plomb dentystycznych.

źródło: si2pem.gov.pl

Rodzaje fal elektromagnetycznych

Fale elektromagnetyczne najczęściej rozróżnia się ze względu na ich częstotliwość. Tradycyjnie wyróżnia się następujące rodzaje fal elektromagnetycznych: fale radiowe; mikrofale; promieniowanie podczerwone; światło widzialne; promieniowanie ultrafioletowe; promieniowanie rentgenowskie; promieniowanie gamma.

Oddziaływanie fal elektromagnetycznych z materią

Promieniowanie elektromagnetyczne, z uwagi na sposób oddziaływania fal z materią, dzieli się na: niejonizujące i jonizujące. Umowną granicą pomiędzy promieniowaniem jonizującym i niejonizującym jest zakres fal światła widzialnego. Fale o niższych częstotliwościach od częstotliwości światła widzialnego tworzą promieniowanie niejonizujące, a fale o wyższych częstotliwościach — promieniowanie jonizujące.

Charakter niejonizujący fal elektromagnetycznych oznacza, że:

-nie wywierają one negatywnego wpływu na organizm;

- nie ingerują w budowę komórki, nie modyfikują i nie wpływają na funkcje jej elementów;

- nie niszczą struktury atomowej materii, ponieważ nie wpływają na wiązania pomiędzy atomami;

- nie wywołują efektu kumulacji, a ich oddziaływanie występuje wyłącznie podczas ekspozycji.

Urządzenia telekomunikacyjne, w tym np. stacje bazowe telefonii komórkowej czy nadajniki DVB-T wykorzystujące częstotliwości radiowe, wytwarzają pole elektromagnetyczne jedynie o charakterze niejonizującym.

Obowiązujące normy

Aktualna dopuszczona przez Ministerstwo Zdrowia norma PEM dla częstotliwości powyżej 2 GHz wynosi 61 V/m. Wyniki pomiarów z ostatnich lat wykazują, że natężenie pola elektromagnetycznego w środowisku na terenie Polski utrzymuje się na niskim poziomie, nie przekraczając wartości 7 V/m.

W obszarze dotyczącym pola elektromagnetycznego:

- obowiązują ścisłe regulacje prawne — ustawy i rozporządzenia;

- stosowane są restrykcyjne, najwyższe z przyjętych w UE, normy bezpieczeństwa, tj. dopuszczalne wartości poziomu PEM;

- prowadzone są profesjonalne pomiary — wykonywane przez akredytowane laboratoria;

- realizowany jest państwowy program monitoringu poziomu PEM w środowisku;

- regularnie prowadzone są badania potencjalnego wpływu PEM na zdrowie człowieka.

Pomiary PEM

Pomiary pola elektromagnetycznego wymagają:

- zachowania zgodności z obowiązującymi przepisami prawa;

- dochowania ustalonych przepisami warunków i sposobów pomiaru;

- stosowania specjalistycznej, wzorcowanej aparatury;

- uwzględniania poprawek pomiarowych oraz niepewności pomiaru;

- posiadania akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji (PCA).

Pomiary pola elektromagnetycznego są wykonywane przez: prowadzących instalacje radiokomunikacyjne emitujące pole elektromagnetyczne; Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, w celu oceny poziomów pola elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska; organy Inspekcji Ochrony Środowiska, w ramach planowych kontroli podmiotów korzystających ze środowiska; Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, na uzasadniony wniosek organu samorządu terytorialnego, m.in. w ramach badań interwencyjnych; Instytut Łączności — Państwowy Instytut Badawczy w ramach, inicjowanych przez Ministerstwo Cyfryzacji, kampanii pomiarowych 2016–2019.

Rozszerzona niepewność pomiaru

Niepewność pomiaru jest związana z każdym pomiarem, nie tylko pomiarem PEM. Wynik pomiaru jest pewnym przybliżeniem wartości prawdziwej, ponieważ zawsze obarczają go błędy wynikające np. z niedoskonałości stosowanej aparatury pomiarowej, wpływu szeregu czynników zewnętrznych, czy nawet osób wykonujących pomiar. Rozszerzona niepewność pomiaru pozwala stworzyć pewien przedział wartości, w którym wartość zmierzona znajduje się z określonym prawdopodobieństwem, zazwyczaj 95%.

Przykład: Przyrząd pomiarowy wskazał wartość 10 V/m, a niepewność pomiaru wynosi +⁄− 30%, czyli 3 V/m.

Wynik podany zgodnie z obowiązującą metodyką pomiarową wynosi więc: 10 V/m + 3 V/m = 13 V/m.

Łatwe do obalenia mity o polu elektromagnetycznym

Nie jest prawdą, że: otaczające nas promieniowanie elektromagnetyczne to sztuczny wytwór człowieka; każde promieniowanie jest szkodliwe dla organizmu; antena stojąca na dachu domu jest zagrożeniem dla jego mieszkańców; więcej stacji bazowych oznacza większe natężenie pola elektromagnetycznego; mikrofale wykorzystywane w radiokomunikacji działają jak kuchenka mikrofalowa; pole związane z telefonią komórkową jest równie groźne jak to związane z radioaktywnością; promieniowanie radiowe zostało uznane za czynnik rakotwórczy; im dalej znajduje się stacja bazowa, tym lepiej, bo promieniowanie jest niższe.

źródło: © SI2PEM

Co, to jest SI2PEM? SI2PEM - czyli, System Informacyjny o Instalacjach wytwarzających Promieniowanie Elektromagnetyczne - to, publiczna baza danych zawierająca informacje o polu elektromagnetycznym w środowisku, prowadzona przez Ministra Cyfryzacji. System powstał w ramach projektu realizowanego przez Instytut Łączności – Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020.

W ustawie z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych dodano rozdział 2b (art. 29g–i) dotyczący utworzenia Systemu Informacyjnego o Instalacjach Wytwarzających Promieniowanie Elektromagnetyczne, czyli publicznej bazy danych zawierającej informacje o polu elektromagnetycznym w środowisku, którą będzie prowadził minister właściwy do spraw informatyzacji.

Zgodnie z kierunkami rozwoju gospodarczego, w tym Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (dalej: SOR), powszechny dostęp do nowoczesnych usług publicznych uwarunkowany jest szczególnie rozwojem sieci komunikacyjnych. Ograniczony dostęp do zasobów widma radiowego powoduje konieczność zwiększania liczby urządzeń nadawczych dla uzyskania zadowalających parametrów transmisyjnych, a tym samym zagwarantowania jakości tych usług. Obywatele coraz częściej oczekują od Państwa zapewnienia, iż systemy łączności radiowej nie wpływają ujemnie na stan ich zdrowia i jakość życia. Jednym z istotnych elementów ochrony obywateli przed potencjalnymi zagrożeniami, jakie mogłyby mieć miejsce w sytuacji, gdyby wartości dopuszczalne poziomów pól elektromagnetycznych (dalej: PEM) występujących w środowisku nie byłyby dotrzymane, jest stworzenie i udostępnienie systemu bazującego na nowoczesnych narzędziach, zapewniającego skuteczną i sprawną kontrolę społeczną oraz monitoring źródeł promieniowania elektromagnetycznego. Zgodnie z zapisami SOR takim narzędziem, planowanym do wdrożenia do 2030 r., jest „jednolity system informatyczny, umożliwiający publiczny dostęp do danych technicznych instalacji oraz sprawozdań z pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych”.

Jednocześnie brak jest ogólnodostępnego i otwartego systemu monitoringu i kontroli emisji PEM, pozwalającego na realną, rzetelną, a przede wszystkim, co najistotniejsze, kompleksową ocenę sumarycznych wartości PEM będących superpozycją pól wytwarzanych przez różne instalacje radiokomunikacyjne oraz ocenę całości możliwych do wystąpienia zjawisk związanych z występowaniem kumulacji pól elektromagnetycznych, mogących mieć potencjalny wpływ na środowisko naturalne oraz zdrowie człowieka.

Utworzona i prowadzona w ramach zbudowanego systemu baza danych przyczyni się do:

zapewnienia jednoznaczności, kompletności i spójności danych odnoszących się do instalacji radiowych wytwarzających pole elektromagnetyczne z radiowego zakresu częstotliwości;
skutecznego monitorowania i raportowania wyników badania pól elektromagnetycznych z zakresu radiowego, przy czym raportowane wyniki dotyczące różnych instalacji radiokomunikacyjnych pozwolą na określenie wartości skumulowanych PEM, które będą istotne nie tylko ze względu na swój charakter społeczny, ale także w związku z planowaniem i projektowaniem nowych sieci radiokomunikacyjnych przez prowadzących instalacje, dając informacje o dostępnym zapasie poziomu PEM w stosunku do określonej przepisem prawa wartości dopuszczalnej w środowisku – dzięki temu dotrzymanie właściwych poziomów PEM w środowisku będzie bardziej skuteczne;
opracowania narzędzi teleinformatycznych oraz modeli obliczeniowych umożliwiających przetwarzanie danych administracyjnych, agregację i przetwarzanie danych pomiarowych z różnych dostępnych źródeł oraz precyzyjną estymację ciągłych rozkładów PEM w oparciu o pomiary i analizy symulacyjne wypadkowych wartości PEM na bazie opracowanych modeli matematycznych i inżynierskich;
ułatwienia dostępu do istotnych danych środowiskowych, jakimi są dane dotyczące poziomów PEM, dla obywateli, administracji, przedsiębiorców, naukowców, etc.

Jednocześnie działania te przyczynią się do zwiększenia transparentności procesu podejmowania przez odpowiednie organy państwa decyzji, mającej na celu wydawanie stosownych pozwoleń w tym obszarze, a także usprawnienia tego procesu w nadchodzącej erze technologii 5G.

W art. 29h w ust. 1 ustawy dookreślono do jakich informacji, prezentowanych za pomocą map cyfrowych i tabel, system zapewnia dostęp publiczny oraz wskazano, że udostępnianie informacji z systemu jest nieodpłatne. W przepisie ust. 2 wskazane zostały funkcjonalności systemu. W przepisie ust. 3 wymienione zostały podmioty posiadające dostęp do funkcjonalności systemu umożliwiających wykonywanie przez te podmioty obowiązków ustawowych. Z kolei w art. 29i wskazano kto, i w jakim terminie przekazuje informacje do systemu.

opublikowano: 02.09.2021
foto tytułowe tematyczne: pixabay.com

POLECANE / przekierowanie/ Obwieszczenie marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 grudnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo ochrony środowiska;