Poczta Polska S.A. wydała oświadczenie wobec informacji NIK w zakresie dostępności usług pocztowych

Po przeanalizowaniu materiałów opublikowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli - Spółka oświadcza, iż:

1. Poczta Polska spełniła wszelkie obowiązujące uregulowania prawne w zakresie dostępności do placówek pocztowych na terenie całego kraju. Odnośnie dostępności do placówek pocztowych w ujęciu lokalnym według obecnego stanu prawnego nie obowiązują określone uregulowania. Jeżeli takie uregulowania staną się obowiązujące Poczta Polska będzie stosownie rozwijała sieć placówek pocztowych, aby spełnić wszelkie nałożone na nią obowiązki.

Zgodnie z przepisami powszechnie obowiązującymi, tj. rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 kwietnia 2013 roku, w sprawie warunków wykonywania usług powszechnych przez operatora wyznaczonego, Poczta Polska S.A. jako operator wyznaczony została zobowiązana do sposobu rozmieszczenia placówek pocztowych zgodnie z poniższym:

• Jedna stała placówka pocztowa operatora wyznaczonego, licząc średnio w skali kraju, przypada na 6000 miesz­kańców na terenie gmin miejskich i gmin miejsko-wiejskich.
• Jedna placówka pocztowa operatora wyznaczonego, licząc średnio w skali kraju, przypada na 85 km² powierzchni w gminach wiejskich.
• W każdej gminie powinna być uruchomiona co najmniej jedna stała placówka pocztowa operatora wyznaczonego.
• Placówki pocztowe operatora wyznaczonego powinny być czynne we wszystkie dni robocze, z wyjątkiem sobót, co najmniej 5 dni w tygodniu, a jeżeli w tygodniu przypada dzień ustawowo wolny od pracy, liczba ta może być odpowied­nio niższa.

W kontrolowanym okresie ww. wymogi Spółka spełniała nadmiarowo. Niezależnie od ww. regulacji prawnych w zakresie rozmieszczenia placówek pocztowych zarówno lokalnie, jak i na poziomie centralnym prowadzone były i są działania mające na celu uruchamianie nowych placówek na obszarach, gdzie występuje uzasadnione zapotrzebowanie klientów.

Ponadto warto wskazać, że w materiale graficznym zamieszczonym w raporcie zaprezentowane dane dot. dostępności do placówek na terenach gmin wiejskich są niezgodne z obowiązującymi przepisami, bowiem na terenach gmin wiejskich dostępność liczona jest w odniesieniu do powierzchni gmin, a w materiale NIK przeliczono ją na liczbę mieszkańców. Ponadto dane graficzne są niespójne, ponieważ zaprezentowane informacje dot. liczby placówek w kontekście liczby mieszkańców i rodzaju gmin są nieczytelne – nie sumuje się liczba placówek do wskazanej liczby w tytule, np. 4570 placówek gmin miejskich i miejsko-wiejskich rozpisanych na grafice zostało tylko w sumie 2472 placówek. Trudno więc nawet  odnieść się do tak przedstawionych danych.

2. W odniesieniu do przykładowych cen wybranych przez NIK należy podkreślić, że wartości procentowe podwyżek zostały niewłaściwe przedstawione, niezgodnie ze stanem rzeczywistym, a mianowicie:

W materiale podano, że list krajowy ekonomiczny wzrósł o 87 % w 2019 roku w stosunku do 2015 roku. Porównaniu poddano list nierejestrowany ekonomiczny o masie do 350 g w gabarycie A. Tymczasem cena tego listu w 2015 roku wynosiła 1,75 PLN, zaś w 2019 roku cena listu o tych samych parametrach wynosiła 2,60 PLN, co daje wzrost o 48 %, a nie wzrost o 87% jak podano w artykule.

Analogicznie sytuacja wygląda w wypadku listu poleconego ekonomicznego i priorytetowego o masie do 350 g w gabarycie A, albowiem cena listu poleconego ekonomicznego w 2015 roku wynosiła 4,20 PLN, zaś w 2019 roku cena listu o tych samych parametrach wynosiła 5,20 PLN, co daje wzrost o 24 %, a nie wzrost o 40% jak podano w artykule. W wypadku listu poleconego priorytetowego w 2015 roku wynosiła 5,50 PLN, zaś w 2019 roku cena listu o tych samych parametrach wynosiła 6,80 PLN, co daje wzrost o 24 %, a nie wzrost o 53% jak podano w artykule.

Należy podkreślić, że Poczta Polska kształtuje politykę cenową usług pocztowych z uwzględnieniem czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Składają się na nie m.in. koszt świadczenia usługi, w tym koszty pracy) zmieniająca się sytuacja rynkowa, w tym zmiany zachodzące na rynku pocztowym, zachowania klientów, postępowania konkurencji na rynku krajowym, jak i międzynarodowym. Polityka cenowa usług Poczty Polskiej jest analizowana także pod kątem opinii klientów na temat wartości oferowanych usług i w konsekwencji ulega elastycznie zmianom. Zmiana cen usług pocztowych w latach 2015–2019 wywołana została w szczególności zachowaniem wyżej wymienionych czynników.

3. Poczta Polska regularnie raportuje do Urzędu Komunikacji Elektronicznej stan dostosowania placówek pocztowych do obsługi osób niepełnosprawnych.

Poczta Polska świadczy usługi poprzez sieć placówek pocztowych dostosowanych do obsługi osób niepełnosprawnych. Kwestia dostosowania placówek pocztowych do obsługi osób niepełnosprawnych, w zakresie wynikającym z przywołanego art. 62 Ustawy Prawo pocztowe, podlega stałemu monitorowaniu, a ewentualnie pojawiające się utrudnienia są eliminowane, przy uwzględnieniu uregulowań prawnych i możliwości finansowych Spółki. 

4. Poczta Polska podejmuje działania zapewniające osiąganie wskaźników terminowości doręczania przesyłek w ramach usługi powszechnej w obrocie krajowym, które zostały przez NIK ocenione pozytywnie.

Zapewnienie obowiązujących wymogów dotyczących terminowości doręczania przesyłek stanowi jedno z priorytetów jakościowych przyjętych przez Spółkę. W przedmiotowym zakresie podejmowanych jest szereg czynności w skali ogólnokrajowej oraz lokalnej. W skontrolowanych jednostkach prowadzone są wewnętrzne analizy, których wyniki wykorzystuje się w procesie podejmowania działań rozwojowych czy naprawczych, w sytuacjach tego wymagających. Osiąganie wymaganych wyników terminowości połączone jest z systemem monitorowania, a tematyka ta objęta jest stałym nadzorem funkcjonalnym i kontrolą realizowaną przez pracowników nadzoru bezpośredniego. Wskazane działania powinny zapewnić spełnienie obowiązujących wymogów dotyczących terminowości doręczania przesyłek.

Reasumując, jak słusznie zauważa NIK w swojej publikacji: „Sytuacja operatora wyznaczonego jest o tyle skomplikowana, że z jednej strony przepisy prawa zobowiązują go do świadczenia usług w sposób, który generuje koszty, jednocześnie jest spółką prawa handlowego, wiąże go więc rachunek ekonomiczny.” Obecnie Spółka utrzymuje sieć placówek, która w ponad 70% jest nierentowna, natomiast realizując wnioski NIK, które wykraczają poza ramy obecnie obowiązującego prawa, Poczta poniosłaby kolejne koszty, które nie miałyby ani uzasadnienia ekonomicznego, ani prawnego. Poczta Polska od 2009 roku jest spółką prawa handlowego, a obowiązki operatora wyznaczonego pełni od 2015 roku. W tym czasie Spółka nie otrzymała żadnego dodatkowego wsparcia na realizację ustawowych obowiązków na nią nałożonych, a wszelkie koszty związane z tą działalnością ponosi samodzielnie. Na rynku tradycyjnych usług listowych od wielu lat obserwuje się stały, kilkuprocentowy trend spadkowy wolumenów, co odpowiada ogólnym wieloletnim trendom europejskim determinowanym rozwojem e-substytucji i ograniczaniem skali korespondencji przez masowych nadawców. W 2020 roku nastąpiło istotne przyspieszenie zjawiska e-substytucji, na co przede wszystkim miała wpływ pandemia SARS-CoV-2 (spadek o 15,4% w stosunku do 2019 roku).  NIK pozytywnie oceniła sposób rozliczania przez Pocztę usług powszechnych i prowadzenia rachunkowości regulacyjnej, a także podjęte przez Spółkę działania, skutkujące poprawą terminowości rozpatrywania reklamacji klientów. Jednakże zarzuty dotyczące braku odpowiedniej dostępności do usług pocztowych Spółka uważa za bezpodstawne i niezgodne ze stanem faktycznym i prawnym.

Należy też zauważyć, iż raport NIK dotyczy lat 2015–2020. Zarząd Poczty Polskiej, działający w obecnym składzie od połowy 2020 roku, podjął liczne działania mające na celu unowocześnianie Poczty i zmiany w jej funkcjonowaniu. Na początku tego roku została ogłoszona Strategia Poczty Polskiej na lata 2021–2023, która zakłada znaczące zwiększenie poziomu wydatków inwestycyjnych m.in. na infrastrukturę logistyczną i informatyzację, które przełożą się na poprawę terminowości i jakości świadczonych usług oraz podniesienie konkurencyjność Poczty. Strategia jest konsekwentnie realizowana, o czym informujemy i będziemy informować, także w najbliższym czasie.