| Źródło: consilium.europa.eu
Konektywność infrastruktury energetycznej w UE – infografiki
Sektor energetyczny odgrywa ważną rolę w popandemicznej odbudowie gospodarczej Unii i w realizacji celów klimatycznych.
Przyjęty przez UE w 2013 r. plan transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E) ma ułatwić inwestowanie w transgraniczną infrastrukturę energetyczną. Chodzi o połączenie infrastruktury energetycznej państw członkowskich poprzez określenie priorytetowych korytarzy i obszarów tematycznych oraz finansowanie wspólnych projektów.
Obecnie UE nowelizuje rozporządzenie o TEN-E, by dostosować je do przyszłych wyzwań oraz uspójnić je z celem redukcji emisji do 2030 r. i planem osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.
opublikowano: 11.02.2022
Czysta energia
Przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną
Produkcja i zużycie energii odpowiadają obecnie za 75% emisji gazów cieplarnianych w UE. Przejście na czystą energię jest warunkiem osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz ważną okazją, by stymulować i wspierać odbudowę unijnej gospodarki po pandemii Covid-19.
Rada pracuje obecnie nad kilkoma wnioskami ustawodawczymi, które mają wesprzeć transformację energetyczną UE.
Poniżej omówiono następujące kwestie:
- neutralność klimatyczna i dekarbonizacja sektora energetycznego
- promowanie czystych źródeł energii
- więcej połączeń w unijnym systemie energetycznym
- dostosowanie sektora energetycznego do celów klimatycznych.
Neutralność klimatyczna a sektor energetyczny
UE zobowiązała się do radykalnego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, aby do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną. W grudniu 2020 r. Rada Europejska zatwierdziła cel polegający na zmniejszeniu unijnych emisji netto o co najmniej 55% do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r., co jest niezbędnym pośrednim krokiem do osiągnięcia celu na 2050 r. - co najmniej 55% mniej emisji w porównaniu z 1990 r.
Sektor energetyczny, mający największy udział w unijnych emisjach, będzie musiał przejść głęboką transformację w kierunku dekarbonizacji.
W europejskim zielonym ładzie i pakiecie „Gotowi na 55” określono cele i działania UE w dziedzinie transformacji energetycznej.
Główne cele:
- przegląd wszystkich unijnych ram polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. z myślą o dalszym przyspieszeniu wysiłków UE na rzecz promowania efektywności energetycznej i zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii
- zapewnienie w UE stabilnych dostaw energii po przystępnych cenach
- dalszy rozwój zintegrowanego i wzajemnie połączonego rynku energii
- ograniczenie emisji metanu w sektorze energetycznym.
Aby osiągnąć te cele, UE pracuje nad kilkoma projektami legislacyjnymi:
- przegląd dyrektywy o energii odnawialnej
- przegląd dyrektywy o efektywności energetycznej
- przegląd dyrektywy o charakterystyce energetycznej budynków
- przegląd trzeciego pakietu energetycznego dotyczącego gazu w celu uregulowania konkurencyjnych rynków gazu zdekarbonizowanego
- nowy wniosek dotyczący rozporządzenia mającego na celu ograniczenie emisji metanu w sektorze energetycznym.
Krajowe plany energetyczno-klimatyczne
Państwa członkowskie UE są zobowiązane przedkładać plany krajowe, w których zarysowują i relacjonują swoje działania na rzecz osiągnięcia celów energetyczno-klimatycznych określonych na szczeblu UE. Cele te obejmują: redukcję emisji gazów cieplarnianych, energię odnawialną, efektywność energetyczną oraz elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe. Pierwszy okres sprawozdawczy dotyczy lat 2021–2030.
UE rewiduje obecnie swoje cele energetyczno-klimatyczne na 2030 r. i w tym celu przygotowuje pakiet „Gotowi na 55”.
Czyste źródła energii
Energia z morskich źródeł odnawialnych
Komisja przedstawiła strategię dotyczącą morskich źródeł energii w listopadzie 2020 r. Przy pomocy tej strategii zamierza zwiększyć moce produkcyjne morskich źródeł energii i wykorzystanie technologii z nimi związanych.
Obejmuje to:
- pływające farmy wiatrowe
- instalacje wykorzystujące energię fal i pływów morskich
- pływające instalacje fotowoltaiczne
- stosowanie alg do produkcji biopaliw.
Rozwój tego sektora i powiązanie ogromnego potencjału energii wiatrowej z europejską siecią energetyczną nie tylko korzystnie wpłynie na środowisko poprzez zmniejszenie emisji pochodzących z produkcji energii i przyczyni się do ochrony różnorodności biologicznej, ale również stworzy możliwości dla inwestycji i wzrostu, w tym na obszarach przybrzeżnych.
W poświęconych tym zagadnieniom konkluzjach z grudnia 2020 r. Rada z zadowoleniem przyjęła komisyjną strategię jako podstawę dyskusji na temat tego, jak zwiększyć w UE możliwości produkcji energii z morskich źródeł odnawialnych. Zdaniem Rady, aby możliwe było powszechniejsze wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych, potrzebna jest dalsza integracja wewnętrznego rynku energii.
Służyć jej mają:
- lepsze wzajemne połączenia między państwami członkowskimi
- rozwój infrastruktury i sieci
- rozwiązania umożliwiające magazynowanie energii.
Integrację tę można osiągnąć dzięki większej liczbie projektów transgranicznych, co z kolei wymaga, by inwestorom zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa. Dlatego też Rada wezwała Komisję do przedstawienia ram wsparcia dla transgranicznych i innych odpowiednich krajowych projektów w zakresie energii ze źródeł odnawialnych.
Wodór
Wodór produkowany z odnawialnych źródeł energii nie emituje dwutlenku węgla, przez co przyczynia się do dekarbonizacji gospodarki.
Wodór uznawany jest za przyszłościowy nośnik energii, ponieważ może ułatwić dekarbonizację wysokoemisyjnych sektorów, takich jak branże energochłonne i transport.
Komisja przyjęła strategię w zakresie wodoru w lipcu 2020 r., a w unijnym planie odbudowy uznała wodór za jeden z priorytetów inwestycyjnych. Aby wspierać inwestycje i pobudzać popyt w sektorze energetycznym, Komisja uruchomiła również europejski sojusz na rzecz czystego wodoru, który skupia przemysł, społeczeństwo obywatelskie oraz władze krajowe i regionalne.
W konkluzjach z grudnia 2020 r. Rada uznała ważną rolę wodoru, zwłaszcza wodoru ze źródeł odnawialnych w:
- realizowaniu celów UE w zakresie dekarbonizacji
- ożywianiu gospodarki w kontekście Covid-19
- przyczynianiu się do konkurencyjności UE na arenie międzynarodowej.
Rada podkreśliła, że należy istotnie zwiększyć unijny rynek wodoru i sprawić, by stał się konkurencyjny, płynny i atrakcyjny dla inwestycji. Ministrowie zwrócili też uwagę na znaczenie integracji systemów energetycznych, integracji sektorowej i elektryfikacji w celu stymulowania efektywności energetycznej.
Rada zwróciła się do Komisji o kontynuowanie prac nad opracowaniem i wdrażaniem unijnej strategii w zakresie wodoru, a także o określenie etapów realizacji celów odnośnego planu działania. Chodzi o zainstalowanie w UE do 2024 r. elektrolizerów do produkcji wodoru ze źródeł odnawialnych o mocy co najmniej 6 gigawatów, a do 2030 r. – elektrolizerów tego rodzaju o mocy 40 gigawatów.
Więcej połączeń w unijnym systemie energetycznym
Integracja systemu energetycznego
Aby, Europa mogła osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku, musi radykalnie przekształcić swój system energetyczny w system zintegrowany, który cechuje się wysokim udziałem energii ze źródeł odnawialnych i znacznie zwiększa efektywność energetyczną. Integracja systemu oznacza wzajemne połączenia między sektorami energetycznymi oraz połączenia z sektorami zastosowań końcowych, takimi jak budownictwo, transport i przemysł. Taki system jest wydajniejszy pod względem ekonomicznym i technicznym oraz pozwala uniknąć utraty ciepła.
W swojej strategii integracji systemu energetycznego Komisja Europejska zaproponowała stworzenie systemu energetycznego o bardziej zamkniętym obiegu, którego głównym filarem byłaby efektywność energetyczna. Pomogłoby to zapewnić więcej energii elektrycznej i bardziej ekologiczną energię elektryczną sektorom takim jak transport i przemysł, a także promować paliwa niskoemisyjne, w tym wodór, w sektorach, w których trudniej jest obniżyć emisyjność.
Podczas nieformalnej wideokonferencji w grudniu 2020 r. unijni ministrowie energii rozmawiali o integracji systemu energetycznego. Wymienili poglądy na temat priorytetowych środków politycznych i wyzwań związanych z aktualizacją unijnych ram regulacyjnych w celu ułatwienia tej integracji.
Transeuropejskie sieci energetyczne (TEN-E)
Polityka dotycząca transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E), której realizacja rozpoczęła się w 2013 r. i która jest obecnie zmieniana, wspiera transgraniczne projekty łączące sieci energetyczne państw członkowskich i wspiera integrację odnawialnych źródeł energii.
Celem proponowanego przez Komisję zmienionego rozporządzenia TEN-E jest zmodernizowanie, obniżenie emisyjności i zintegrowanie transgranicznej infrastruktury energetycznej w UE, tak by ułatwić Unii osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Zmienione rozporządzenie ma również zapewnić dalszą integrację rynku, sprzyjać konkurencji i zapewnić bezpieczeństwo dostaw energii.
W czerwcu 2021 r. Rada wypracowała podejście ogólne w sprawie wspomnianego aktu prawnego. Postanowiła nie wspierać już nowych projektów dotyczących gazu i ropy oraz wprowadzić dla wszystkich projektów obowiązkowe kryteria zrównoważoności. Rada położyła też szczególny nacisk na energię ze źródeł odnawialnych w całej infrastrukturze, także w inteligentnych sieciach gazowych.
Rada i Parlament osiągnęły wstępne porozumienie polityczne w sprawie wniosku w grudniu 2021 r.
Dostosowanie sektora energetycznego do celów klimatycznych
Zobowiązanie do ograniczenia unijnych emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 r. w porównaniu z 1990 r., które stało się wiążące na mocy europejskiego prawa klimatycznego, wymaga, aby UE dokonała przeglądu swoich przepisów i celów w dziedzinie energii. W tym kontekście Komisja zaproponowała zmianę:
- dyrektywy o efektywności energetycznej
- dyrektywy o energii odnawialnej.
Dzięki dyrektywie o efektywności energetycznej UE wprowadziła środki zwiększające oszczędności energii poprzez bardziej efektywne wykorzystywanie dostaw energii. W ramach proponowanej nowelizacji podniesiono obecny wynoszący 32,5% cel dotyczący efektywności energetycznej do 36% w odniesieniu do zużycia energii końcowej i do 39% w odniesieniu do zużycia energii pierwotnej.
Dyrektywa o o energii odnawialnej ma zwiększyć udział energii odnawialnej w unijnej gospodarce. Obecny cel wyznaczony w dyrektywie na 2030 r. wynosi 32%. Zmieniony wniosek Komisji dąży do tego, by do 2030 r. udział odnawialnych źródeł energii w unijnym rynku wyniósł
- co najmniej 40%
- co najmniej 40% energii odnawialnej do 2030 r.
Rada omawia obecnie oba wnioski z myślą o wypracowaniu podejścia ogólnego, a następnie w ramach negocjacji z Parlamentem Europejskim uzgodni ostateczne brzmienie proponowanych aktów, które staną się unijnym prawem.
W grudniu 2021 r. Komisja przedstawiła projekty nowych ram dekarbonizacji rynków gazu, ograniczenia emisji metanu i zmiany przepisów dotyczących charakterystyki energetycznej budynków. Projekty te są obecnie omawiane przez Radę.
Renowacja infrastruktury budowlanej w UE
Na sektor budynków przypada ponad jedna trzecia unijnych emisji gazów cieplarnianych. Przedstawiona przez Komisję inicjatywa „Fala renowacji” ma zintensyfikować renowacje w UE, po to by sektor budynków miał swój niezbędny udział w zaplanowanej na 2050 r. neutralności klimatycznej, a także by zapewnić sprawiedliwą i uczciwą transformację ekologiczną. Konkluzje w tej sprawie Rada przyjęła w czerwcu 2021 r.
opublikowano: 05.04.2022
Napisz komentarz
Komentujesz jako: Gość Facebook Zaloguj