Nie musisz cierpieć z bólu - masz prawo do jego łagodzenia - także prawo do poszanowania intymności i godności podczas leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego

PAMIĘTAJ! Pacjent ma prawo do leczenia bólu. Ani lekarz, ani pielęgniarka nie mogą odmówić pacjentowi  środków przeciwbólowych. Jeśli usłyszysz np. „wcale tak Pani nie boli”, „trzeba trochę pocierpieć”, „nie dam Panu leków, bo mi się Pan uzależni”, możesz powołać się na swoje prawa i domagać się uśmierzenia bólu.

Aby właściwe dobrać leki, trzeba określić stopień natężenia bólu oraz jego monitorowania. To odczucie jest zawsze subiektywne, ale istnieją skale, na których pacjent zaznacza ten stopień bólu, który odczuwa. Dlatego też warto zastanowić się w jaki sposób opisać lekarzowi/pielęgniarce próg bólu.

Pamiętajmy, że próg bólu to punkt rosnącego postrzegania bodźca, w którym zaczyna się odczuwać ból. Jest to zjawisko całkowicie subiektywne. Należy zachować rozróżnienie między bodźcem, a wynikającym z niego odczuwaniem bólu przez osobę. Podczas wizyty u lekarza czy przebywania w szpitalu powinniśmy zastanowić się w jaki sposób opisać nasz ból.

1. Zlokalizuj gdzie cię boli

Dzięki precyzyjnie przedstawionej lokalizacji, lekarz będzie mógł rozpoznać źródło bólu, wskazać palcem bolesny obszar, jak rozległy i jak głęboko umiejscowiony jest ból. Ważną dla lekarza informacją będzie też to, czy ból promieniuje – chociażby dlatego, że niektóre bóle promieniujące są wywołane uszkodzeniem lub uciskaniem nerwów.

2. Ile trwa ból

Czy pojawił się po raz pierwszy. Nagle, czy trwa (jak długo) czy powstaje samoistnie, bez żadnej wyraźnej przyczyny trwa ciągle, nieprzerwanie, ale może też pojawiać się tylko od czasu do czasu, na przykład przy wykonywaniu konkretnych ruchów czy całych złożonych czynności. Co innego jeśli  jest wynikiem urazu.

3. Określ rodzaj bólu

Ból może być tępy, ostry, rozlany lub napadowy. Im więcej będziesz w stanie powiedzieć i im lepiej opiszesz Twój ból, tym bardziej prawdopodobne, że rozpoznanie będzie trafniejsze.

4. Intensywność bólu

Przed wizytą u lekarza możesz się z nimi zapoznać, aby wiedzieć jak ich używać. Intensywność może zmieniać się w czasie samoistnie lub pod wpływem zastosowanej terapii. Natężenie bólu powinno być zatem mierzone jak najczęściej, aby stale monitorować wszelkie zmiany.

5. Co wyzwala ten ból

Czy ból pojawia się w pewnych określonych okolicznościach.

6. Czy są jakieś objawy towarzyszące bólowi

Bólowi mogą towarzyszyć zmiany w czuciu określonej części ciała, nudności, zawroty głowy, zmiany w percepcji, pojawiające się wysypki, zaczerwienienia i obrzęki.

LECZENIE

Jeśli wcześniej byłeś leczony z powodu występującego bólu, lekarz powinien o tym wiedzieć. Przekaż mu informacje na temat tego, jak przebiegało leczenie, czy było skuteczne, w jakim stopniu i dlaczego z niego zrezygnowałeś. Być może wystąpiły u Ciebie jakieś skutki uboczne lub reakcja alergiczna na któryś z podawanych leków. Informacje te są niezbędne do zaplanowania odpowiedniej dla Ciebie terapii. Prawidłowa diagnoza jest warunkiem koniecznym do dobrania odpowiedniej terapii, a zatem jest warunkiem wyleczenia czy  złagodzenia bólu.  

PAMIĘTAJ SENIORZE: Nie powinieneś wyręczać we wszystkim osoby cierpiącej na ból przewlekły. Wręcz przeciwnie, zachęcaj bliską Ci osobę do tego, by jak najwięcej rzeczy robiła sama. Niestety, dla niektórych ból staje się wymówką do tego, aby bezkarnie być leniwym i nic nie robić, a to właśnie takim osobom ruch jest najbardziej potrzebny.

Świadczenia zdrowotne powinny być udzielane z poszanowaniem Twojej intymności i godności.

Każdy pacjent, któremu udzielane są świadczenia zdrowotne ma prawo do poszanowania jego intymności i godności.

Godność stanowi najwyższą wartość człowieka. Została ona podniesiona do rangi konstytucyjnej i chroniona jest licznymi przepisami prawa, zarówno cywilnymi, jak i karnymi.

Poszanowanie godności ma szczególne znaczenie w przypadku osób chorych. Pacjenci powinni być traktowani na równi ze zdrowymi osobami, jako partnerzy w procesie leczenia. Bardzo istotne jest, aby pomiędzy personelem medycznym a pacjentem odczuwalny był szacunek i powstał dialog, niezależnie od wieku, statusu społecznego czy koloru skóry. Dobrą praktyką jest np. przekazywanie pacjentowi podczas wykonywanego badania informacji o czynnościach, które podejmuje personel medyczny.

Prawo do intymności i godności oznacza również, że każdy pacjent powinien mieć możliwość rozmowy z lekarzem oraz innym personelem medycznym na osobności. Lekarz nie powinien omawiać z pacjentem jego dolegliwości i zadawać intymnych pytań w obecności innych pacjentów. Każdy z pacjentów powinien zostać przyjęty na wizytę pojedynczo, tak aby miał możliwość przygotowania się do badania oraz swobodnej rozmowy z lekarzem.

W trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych obecne powinny być tylko te osoby, które są niezbędne ze względu na rodzaj udzielanego świadczenia.

Pacjent może poprosić, aby podczas wizyty lekarskiej albo badania towarzyszyła mu osoba bliska. O takiej obecności decyduje osoba wykonująca zawód medyczny, która udziela świadczeń zdrowotnych pacjentowi. Może ona odmówić obecności osoby bliskiej tylko w przypadku, gdy:

• istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia epidemicznego
• lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta

Odpowiednią informację o odmowie powinna ona wpisać w dokumentacji medycznej pacjenta.

Prawo to obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności, oraz do łagodzenia bólu. Szczególnej troski wymagają pacjenci, u których rokowania na wyzdrowienie są bardzo złe. Pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do świadczeń zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień. Wówczas poszanowanie godności takich osób powinno być pod szczególną uwagą, ze względu na wyjątkowe potrzeby tych pacjentów ale przede wszystkich ze względu na to, iż często nie są oni w stanie samodzielnie chronić swej czci i godności.

Dobre i złe praktyki dotyczące prawa do intymności i godności:

niestosowne komentowanie wyglądu pacjenta

ubliżanie pacjentowi – „doprowadzenie się do takiej tuszy to wyraz skrajnej nieodpowiedzialności, przydałaby się Pani dieta” – oczywiście lekarz może zwrócić uwagę na niebezpieczeństwa związane z nadmierną tuszą, lecz nie powinien przy tym używać epitetów, może powiedzieć o „nieodpowiedzialności”, ale nie może obrażać pacjenta

niezabezpieczenie okna w gabinecie lekarskim np. poprzez opuszczenie rolet - przed zbadaniem pacjenta w gabinecie, w którym istnieje możliwość zajrzenia do środka przez osoby trzecie

pozostawienie możliwości wejścia osoby trzeciej do gabinetu podczas badania pacjenta - często zdarza się, że podczas wizyty pielęgniarka wchodzi przynieść karty innych pacjentów, powinna zapukać i poczekać na ewentualną zgodę na wejście do gabinetu, wchodząc od razu może wejść w momencie, gdy trwa badanie lub pacjent się przebiera, ponadto uchylając drzwi do gabinetu osoby pozostające na korytarzu mogą zobaczyć co dzieje się w środku;

brak parawanów na sali szpitalnej – w sytuacji, gdy wielu pacjentów przebywa na wspólnej sali pooperacyjnej lub poporodowej, na której lekarz bada pacjenta lub kontroluje gojenie się ran pozabiegowych pacjenci powinni mieć możliwość oddzielenia parawanem, tak aby pozostałe osoby przebywające na sali „nie uczestniczyły w badaniu”. Lekarz ma obowiązek nadzoru nad przestrzeganiem prawa pacjenta do intymności przez pozostałych członków personelu medycznego oraz ponosi odpowiedzialność za zachowanie osób asystujących w trakcie wykonywania świadczeń medycznych.

zbyt głośne mówienie o chorobach i dolegliwościach pacjenta w miejscach, w których osoby niepowołane mogą to usłyszeć

wydzielenie pokoju odwiedzin – stworzenie miejsca, w którym pacjenci będą mogli spotkać się z osobami bliskimi podczas odwiedzin, pozwala na zachowanie ich prywatności

obecność innych osób podczas badania - personel medyczny wykonujący świadczenie zdrowotne powinien wyjaśnić pacjentowi dlaczego podczas badania będą uczestniczyły również inne osoby np. studenci – „Jest z nami również student medycyny. W ten sposób uczy się jak prawidłowo wykonać to badanie. Czy wyraża Pan/Pani zgodę na jego udział w badaniu?”

przekazanie informacji rodzinie pacjenta, że ich bliski umiera – Lekarz powinien poinformować rodzinę pacjenta, że ich bliski umiera i zapytać czy osoby te chcą się pożegnać i pobyć w tych ostatnich chwilach z pacjentem. Jeśli rodzina wyraża zgodę, lekarz powinien zwrócić się do personelu medycznego, aby zamknąć drzwi i umożliwić osobom bliskim czuwanie nad pacjentem. W przypadku jeśli na sali przebywają inni chorzy, powinien zapewnić intymność i godność poprzez ustawienie parawanów.

Rzecznik Praw Pacjenta rok 2020 w swoich działaniach poświęcił seniorom. Nasza praca poświęcona będzie przekazywaniu informacji, edukacji, podnoszeniu świadomości polskiego seniora o prawach pacjenta i świadczeniach zdrowotnych.

W zespole Rzecznika Praw Pacjenta pracują również seniorzy, którzy swoją wiedzą i doświadczeniem wspierają pacjentów. Są cenionymi i wartościowymi pracownikami. Możecie Państwo korzystać z ich pomocy na co dzień, m.in. podczas rozmów na infolinii, czy osobistych spotkań. Zapraszamy do kontaktu pod bezpłatnym numerem telefonu 800 190 590.

Prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności. Pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do świadczeń zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień.

Obecność osoby bliskiej podczas udzielania świadczeń zdrowotnych

PAMIĘTAJ! Masz prawo, aby przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych towarzyszyła ci osoba bliska (członek rodziny lub inna wskazana przez ciebie osoba).

PAMIĘTAJ! Jako rodzic masz prawo być obecny przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych twojemu dziecku.

Personel medyczny może odmówić obecności osoby bliskiej jedynie w przypadku prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na twoje bezpieczeństwo zdrowotne. Taka odmowa musi zostać odnotowana w dokumentacji medycznej.


Opublikowano: 10.07.2020

foto tytułowe/tematyczne: pixabay.com