Europejczycy zaniepokojeni rosnącymi kosztami życia oczekują dodatkowych działań ze strony UE

Wyniki badania pokazują, że poparcie dla UE utrzymuje się na wysokim poziomie, a obywatele oczekują dalszych prac Unii nad rozwiązaniami łagodzącymi skutki kryzysów.

W każdym państwie członkowskim UE ponad siedmiu na dziesięciu respondentów martwi się rosnącymi kosztami życia, przy czym najwyższe wyniki odnotowano w Grecji (100%), na Cyprze (99%), we Włoszech i w Portugalii (w obu przypadkach 98%). Rosnące ceny, w tym energii i żywności, są odczuwane we wszystkich kategoriach socjo-demograficznych, takich jak płeć czy wiek, a także we wszystkich środowiskach edukacyjnych i społeczno-zawodowych. Drugim najczęściej wymienianym zmartwieniem, na które wskazało 82% respondentów, jest zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Na trzecim miejscu wśród najczęściej wymienianych obaw znalazły się zmiany klimatyczne i ryzyko rozprzestrzenienia się wojny na Ukrainie na inne kraje (81%).

Również w przypadku Polski największą bolączką respondentów są rosnące koszty życia (97%). Podobnie jak pozostali Europejczycy Polacy obawiają się też ubóstwa i wykluczenia społecznego (85%), jednak w jeszcze większym stopniu trapi ich ryzyko rozprzestrzenienia się wojny na Ukrainie na inne kraje (91%). Polacy z niepokojem myślą też o ryzyku incydentu nuklearnego (85%). Respondenci z Polski dostrzegają również ryzyka dla wspólnych europejskich wartości jak wolność i demokracja (80%). Natomiast w mniejszym stopniu obawiają się zmian klimatycznych (77%).

Europejczycy oczekują, że Unia będzie kontynuować prace nad rozwiązaniami mającymi na celu złagodzenie potęgujących się skutków kolejnych kryzysów, które nawiedziły kontynent. Wysokie poparcie dla UE opiera się na doświadczeniach z ubiegłych lat, kiedy to Unia wykazała się niezwykłą zdolnością do jednoczenia się i wdrażania skutecznych rozwiązań. Na razie obywatele nie są zadowoleni z działań podejmowanych ani na szczeblu krajowym, ani na szczeblu UE. Tylko jedna trzecia Europejczyków wyraża zadowolenie ze środków podejmowanych przez ich rządy krajowe lub UE w celu rozwiązania problemu rosnących kosztów życia.  

Jeśli chodzi o sytuację finansową obywateli, badanie pokazuje, że skutki kryzysów są coraz bardziej odczuwalne. Prawie połowa mieszkańców UE (46%) twierdzi, że ich standard życia już się obniżył z powodu skutków pandemii wirusa Covid-19, konsekwencji wojny Rosji z Ukrainą i kryzysu kosztów utrzymania. Kolejne 39% jeszcze nie odczuło obniżenia standardu życia, ale spodziewa się, że nastąpi to w nadchodzącym roku, co sprawia, że perspektywy na rok 2023 są raczej "ponure". Innym wymownym wskaźnikiem rosnących ograniczeń ekonomicznych jest wzrost udziału obywateli mających trudności z płaceniem rachunków "przez większość czasu" lub "czasami". W tym przypadku od jesieni 2021 r. nastąpił wzrost o dziewięć punktów procentowych - z 30% do 39%. 

W przypadku Polski obniżenie standardu życia zadeklarowało 37% respondentów, kolejne 45% spodziewa się tego w nadchodzącym roku. Natomiast trudności z płaceniem rachunków deklaruje 30% Polaków.

„Ludzie, co zrozumiałe, martwią się rosnącymi kosztami utrzymania, ponieważ coraz więcej rodzin z trudem wiąże koniec z końcem. Teraz nadszedł czas, abyśmy zaczęli działać; abyśmy zapanowali nad naszymi rachunkami, zahamowali inflację i sprawili, że nasze gospodarki będą rosły. Musimy chronić najsłabszych członków naszych społeczeństw" - powiedziała przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola, odnosząc się do wyników badania.

Liczne kryzysy geopolityczne ostatnich lat nadal stawiają obywateli i decydentów przed poważnymi wyzwaniami. Przy inflacji na poziomie najwyższym od dziesięcioleci Europejczycy chcą, aby Parlament Europejski skupił się na walce z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (37%). Dla wielu obywateli istotne pozostaje zdrowie publiczne (34%), podobnie jak dalsze działania przeciwko zmianom klimatu (31%). Wysokie miejsce na liście zajmuje również wspieranie gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy (31%).     

Zdaniem Polaków Parlament Europejski powinien przede wszystkim skoncentrować się na obronie i bezpieczeństwie UE, w tym ochronie granic zewnętrznych UE (35%). Wysoko w hierarchii priorytetów, na które wskazali respondenci z Polski, znalazły się: zdrowie publiczne (32%) oraz wspieranie gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy (31%).

Z badania Eurobarometru wynika ponadto, że ostatnie kryzysy, a zwłaszcza wojna Rosji przeciwko Ukrainą, wzmacniają poparcie obywateli dla Unii Europejskiej: 62% postrzega członkostwo w UE jako "dobrą rzecz", co stanowi jeden z najwyższych wyników od 2007 r. Dwie trzecie obywateli europejskich (66%) uważa, że członkostwo ich kraju w UE jest ważne, a 72% jest zdania, że ich kraj skorzystał na przynależności do UE. W tym kontekście "pokój" powraca w świadomości obywateli jako jeden z podstawowych i fundamentalnych powodów istnienia Unii: 36% Europejczyków twierdzi, że wkład Unii Europejskiej w utrzymanie pokoju i wzmocnienie bezpieczeństwa to główne korzyści z członkostwa w UE, co oznacza wzrost o sześć punktów od jesieni 2021 r. Ponadto Europejczycy uważają, że UE usprawnia współpracę między państwami członkowskimi (35%) i przyczynia się do wzrostu gospodarczego (30%). 

W ocenie zdecydowanej większości polskich respondentów (65%) członkostwo Polski w UE to "dobra rzecz". Dla 77% ankietowanych przynależność Polski do UE jest ważna, natomiast 82% jest zdania, że Polska na nim korzysta.

Zdaniem Polaków główne korzyści płynące z członkostwa Polski w UE to podnoszenie standardu życia (35%) i udział Unii we wzroście gospodarczym (35%). Ważny jest wkład Unii Europejskiej w utrzymanie pokoju i wzmocnienie bezpieczeństwa (34%).   

Tło

Eurobarometr Parlamentu Europejskiego Jesień 2022 został przeprowadzony przez Kantar między 12 października a 7 listopada we wszystkich 27 państwach członkowskich UE. Badanie przeprowadzono metodą face-to-face, przy czym w Czechach i Danii dodatkowo wykorzystano wywiady wideo (CAVI). W sumie przeprowadzono 26 431 wywiadów. Wyniki UE zostały zważone zgodnie z wielkością populacji w każdym kraju.