27.05.2020 14:50 | Źródło: Instytut Interwencji Gospodarczych BCC

Płynność finansowa - kroczki w dobrym kierunku, a może wykorzystać VAT?

Kolejne tarcze antykryzysowe to kroczki w dobrym kierunku, ale rozwiązania są dalece niewystarczające, a w niektórych miejscach nietrafione. Wciąż brakuje tak ważnych i najpilniejszych rozwiązań poprawiających płynność finansową firm. W dużej mierze rozwiązania te mogłyby być wdrożone poprzez przepisy o VAT. Z proponowanych rozwiązań (m.in. skrócenie terminów zwrotu VAT, uwolnienie środków z rachunków VAT, zblokowanych z uwagi na mechanizm split-payment, znaczne skrócenie terminu zastosowania tzw. ulgi na złe długi) rząd nie skorzystał dotychczas z żadnego!

Najnowsze badania BCC wśród przedsiębiorców także potwierdzają, że rozwiązania, których firmom najbardziej brakuje w Tarczy Antykryzysowej to przede wszystkim umożliwienie swobodnego dysponowania środkami zgromadzonymi na kontach VAT/split paymanet (57 proc.), przyspieszenie zwrotów VAT (50 proc.) oraz przesunięcie wejścia w życie rozszerzonego JPK VAT do 1 stycznia 2021 r. (37,5 proc.).

– Rząd pada ofiarą własnych wcześniejszych zmian w systemie podatkowym – uważa Michał Borowski, minister ds. podatków w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC. – Liczba obowiązków raportowych w zakresie podatków w ostatnich latach przybyła tak bardzo, że specustawy antykryzysowe nie objęły przesunięcia wszystkich terminów przewidzianych dla przedsiębiorców. Efekt jest taki, że część obowiązków przesunięto, a innych nie – połapanie się w gąszczu tych zmian jest bardzo utrudnione. W tym zakresie dużo lepszym rozwiązaniem byłoby blokowe a nie wybiórcze przesunięcie wszystkich terminów związanych z raportowaniem i płaceniem podatków – wyjaśnia ekspert BCC.

W związku z tym, BCC proponuje:

Pakietowe przesunięcie terminów wejścia w życie nowelizacji przepisów podatkowych o co najmniej 6 miesięcy

Chodzi w szczególności o regulacje w zakresie VAT (nowe pliki elektroniczne JPK_VDEK, kasy on-line, nowa matryca stawek VAT, nowe zasady rozliczania transakcji transgranicznych), ale także podatków dochodowych – obecna sytuacja społeczno-gospodarcza to nie jest czas na zalewanie przedsiębiorców nowymi obowiązkami, i koniecznością wprowadzania kosztownych zmian administracyjno-technicznych. Przesunięcie przez MF terminu wejścia w życie kas on-line (z połowy roku na początek 2021) to krok w dobrym kierunku, ale potrzeba jednak podejścia systemowego, które „pakietowo” przesunie wszystkie tego typu zmiany na późniejszy czas. W przeciwnym razie przedsiębiorcy nadal będą się głowić, czy w ostatniej chwili rząd przesunie termin wejścia w życie przepisów, czy nie.

Uwolnienie płynności finansowej firm poprzez zmiany uciążliwych przepisów VAT

Pomimo licznych głosów i postulatów, dotychczas rząd nie zdecydował się na jakiekolwiek uproszczenia czy uelastycznienia w zakresie VAT. Mówimy tutaj o regulacjach, które wprowadzone były w ostatnich kilku latach (split-payment, przetrzymywanie zwrotów VAT, źle działająca ulga na złe długi) i które już w tamtym czasie nadszarpnęły płynność finansową wielu przedsiębiorców. Obecna sytuacja tylko uwypukla problemy płynnościowe firm, a niestety VAT jest tutaj kluczowym elementem. Co z tego, że przedsiębiorca wykonał usługę (sprzedał towar) za 100 000 zł netto, jeśli nie otrzymał za tę transakcję zapłaty? Przedsiębiorca i tak poniesie finansowe obciążenie w postaci: 23 000 zł VAT (nie licząc podatku dochodowego) bez otrzymania jakiegokolwiek wynagrodzenia. Mechanizmy ulgi na złe długi zadziałają dopiero po 90 dniach od upływu terminu płatności (postulowano znaczące skrócenie tego terminu, np. do 14 dni), środki finansowe zgromadzone na rachunku VAT są możliwe do wykorzystania tylko w ograniczonym zakresie, np. nie można za nie płacić pensji pracownikom. – Metoda kasowa rozliczania VAT, która rozwiązywałaby w całości ten problem, nadal dostępna jest tylko dla najmniejszych przedsiębiorców (roczny obrót do 1,2 mln euro). System VAT, który z założenia miał być neutralny dla przedsiębiorcy, staje się poważnym obciążeniem płynnościowym. Planowane przez Ministerstwo Rozwoju nowe regulacje w zakresie likwidowania zatorów płatniczych, choć mają dobre intencje, to idą w błędnym kierunku – wprowadzają bowiem dodatkowe obciążenia i obostrzenia na przedsiębiorców, zamiast likwidować istniejące bariery – podkreśla Michał Borowski.

Potrzebne nowe rozwiązania dotyczące finansowania sektora samorządowego z podatków

Wprowadzane w ostatnim czasie zmiany stawek PIT: obniżenie o punkt procentowy stawki podatku oraz wprowadzenie 0% PIT dla osób do 26. roku życia – mocno nadszarpnęły budżety samorządów (duża część wpływów z PIT zasila ich budżety). Były to zmiany wprowadzone bez jakiejkolwiek konsultacji z przedstawicielami samorządów, a dodatkowo wchodziły w życie w trakcie roku podatkowego, co zachwiało już realizowanymi budżetami samorządów w trakcie 2019 r. Obecna sytuacja gospodarcza niewątpliwie również uderzy w samorządy poprzez zmniejszone wpływy z podatków dochodowych (zapewne mocniej w przyszłym roku, ale będzie to widoczne również w obecnym). Proponowane przez rząd w ramach „tarcz antykryzysowych” rozwiązania dla samorządów właściwie sprowadzają się do trzech rzeczy: 1 – możliwości większego zadłużenia się samorządów, 2 – bardziej elastycznego gospodarowania posiadanymi środkami, 3 – możliwości przyznania dodatkowych ulg i zwolnień w podatkach lokalnych (czyli kosztem budżetu samorządowego). Zatem, w dobie obecnego kryzysu, samorządy nie otrzymały żadnego realnego wsparcia, przy jednoczesnym uderzeniu w ich budżety w 2019 i 2020 r. (poprzez wskazane wyżej obniżki PIT). W naszej ocenie, konieczne jest pilne podjęcie działań związanych z zaplanowaniem nowych rozwiązań dotyczących finansowania sektora samorządowego w drodze podatków.