Wystąpienie Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie dłuższych urlopów macierzyńskich dla matek wcześniaków

Organizacje apelują o uwzględnienie okresu hospitalizacji dziecka po urodzeniu przy obliczaniu czasu trwania urlopu macierzyńskiego. Również Rada Organizacji Pacjentów, działająca przy Rzeczniku Praw Pacjenta, zaangażowana jest w tę sprawę. Podczas spotkań Rady omawiano kwestie opieki okołoporodowej, a także problematykę związaną z potrzebą dostosowania przepisów dotyczących urlopów macierzyńskich do sytuacji matek wcześniaków. 

Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta: “Matki wcześniaków, stawiając czoło długotrwałym hospitalizacjom swoich dzieci, zasługują na pełne wsparcie społeczne i prawne. Rozważmy zmiany w zakresie urlopów macierzyńskich, aby umożliwić matkom pełniejsze uczestnictwo w życiu swoich dzieci.” 

Obecnie obowiązujące przepisy prawa określają stały wymiar urlopu macierzyńskiego, nie uwzględniając specyfiki sytuacji dzieci długotrwale hospitalizowanych. Zdaniem inicjatorów petycji, istnieje potrzeba dostosowania tych przepisów, uwzględniając czas spędzony przez dziecko w szpitalu po urodzeniu. 

Wśród argumentów za wprowadzeniem zmian jest także konieczność umożliwienia matkom pełniejszego uczestnictwa w życiu swoich dzieci oraz wsparcia w okresie rehabilitacji i terapii. Organizacje pacjentów oraz eksperci w dziedzinie neonatologii apelują o rozważenie tej kwestii przez odpowiednie instytucje decyzyjne, aby poprawić sytuację matek wcześniaków. 

Rzecznik Praw Pacjenta w pełni popiera zaproponowane zmiany, zwrócił się z prośbą do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o rozważenie zmiany przepisów. W odpowiedzi Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wskazało, że analizuje zgłaszane postulaty, zdając sobie sprawę z ich złożonego charakteru oraz powiązań z przepisami prawa i pragmatyką służbową. W celu gruntownego przeanalizowania propozycji, Ministerstwo planuje powołanie zespołu roboczego a decyzje w tej sprawie nie zostaną podjęte bez wcześniejszej, szerokiej dyskusji i konsultacji z zainteresowanym środowiskiem.

TREŚĆ PISMA







ODPOWIEDŹ

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk


DPP-I.070.1.2024.EB

Warszawa, /elektroniczny znacznik czasu/ 

Pan 

Bartłomiej Chmielowiec 

Rzecznik Praw Pacjenta

Szanowny Panie Rzeczniku,

w odpowiedzi na wystąpienie z dnia 11 stycznia 2024 r. znak sprawy: RzPP-DWS-WPS.420.156.2023.KMa do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wyrażonego przez Pana Rzecznika poparcia dla zaproponowanych przez organizacje współtworzące Ogólnopolskie Porozumienie Razem dla Wcześniaków, zmian w sprawie udzielania matkom wcześniaków oraz noworodków wymagających hospitalizacji pełnopłatnego zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad dzieckiem do czasu wypisu niemowlęcia do domu oraz rozważenia zmiany przepisów w zakresie możliwości wydłużenia urlopu macierzyńskiego matkom dzieci długotrwale hospitalizowanym o czas, jaki muszą one spędzić w szpitalu po urodzeniu, pragnę przekazać, co następuje.  

Dziękuję za wyrażone poparcie oraz za przesłaną analizę możliwości rozwiązania problemu, z jakim mierzą się rodzice dzieci przedwcześnie urodzonych oraz dzieci hospitalizowanych od urodzenia. 

Ze swej strony deklaruję pełną gotowość do rozpoczęcia prac nad przedstawionymi przez Przedstawicieli Ogólnopolskiego Porozumienia Razem dla Wcześniaków postulatami, które wymagają pogłębionej analizy, także w kontekście obowiązujących rozwiązań w prawie krajowym i międzynarodowym. 

W tym miejscu podkreślić należy, że obowiązujące w Polsce regulacje w zakresie obligatoryjnego wykorzystania przez pracownicę – matkę urlopu macierzyńskiego po porodzie wynikają z konieczności zapewnienia zgodności polskich regulacji z aktami prawa unijnego i międzynarodowego, w szczególności konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). 

Jako podstawową należy wskazać dyrektywę Rady 92/85/EWG z dnia 19 października 

1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG). Jak sam tytuł wskazuje celem tej dyrektywy jest poprawa w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia ww. pracownic. Cel ten jest realizowany m.in. poprzez zapewnienie urlopu macierzyńskiego trwającego co najmniej 14 tygodni i obejmującego co najmniej 2-tygodniowy obowiązkowy urlop udzielany przed i/lub po porodzie. 

Polska jest związana także konwencją MOP Nr 103 z 1952 r., zgodnie z którą okres urlopu macierzyńskiego powinien wynosić obowiązkowo 12 tygodni, z czego 6 tygodni powinno być wykorzystane po porodzie. Natomiast konwencja Nr 183, która w 2000 r. zrewidowała poprzednią konwencję, przewiduje wydłużenie okresu urlopu macierzyńskiego do co najmniej 14 tygodni oraz utrzymanie minimum 6 tygodniowego obowiązkowego urlopu po porodzie. Celem obowiązkowego urlopu po porodzie jest zapewnienie ochrony zdrowia matki i dziecka. 

W myśl obowiązujących w Polsce regulacji rodzicom dzieci urodzonych przedwcześnie przysługują takie same uprawnienia rodzicielskie jak rodzicom dzieci urodzonych 

po 37 tygodniu ciąży tj.:

1.urlop macierzyński;

2.urlop ojcowski;

3.urlop rodzicielski;

4.   urlop wychowawczy. 

Jak już zostało zasygnalizowane, urlop macierzyński ma na celu ochronę zdrowia matki, regenerację sił po odbytym porodzie, a także ochronę zdrowia fizycznego i psychicznego dziecka poprzez umożliwienie bezpośredniego kontaktu matki z dzieckiem oraz sprawowanie nad nim osobistej opieki w pierwszym okresie jego życia. 

Mając na względzie dobro dzieci urodzonych przedwcześnie i dzieci hospitalizowanych zaraz po urodzeniu oraz trudną sytuację, w której w tym czasie znajdują się pracownice –matki dziecka, zapewniam, iż Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analizuje zgłaszane dotąd postulaty w celu wypracowania jak najlepszych rozwiązań dla rodziców i ich dzieci. Problematyka ta ma złożony charakter także z uwagi na powiązanie przepisów Kodeksu pracy z przepisami m.in. ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) oraz z szeregiem pragmatyk służbowych. Z uwagi na fakt, że wszelkie proponowane zmiany przepisów powinny być szczegółowo przeanalizowane oraz poddane szerokim konsultacjom, w MRPiPS zostanie powołany zespół roboczy zajmujący się przedmiotową tematyką. 

Raz jeszcze dziękuję za przedstawienie stanowiska w powyższej sprawie. Pragnę zapewnić, że jesteśmy otwarci na dialog i współpracę, a także, że żadne decyzje w tej sprawie nie zostaną podjęte bez pogłębionej dyskusji i konsultacji z zainteresowanym środowiskiem. 

Z wyrazami szacunku 

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk 

Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 

/- kwalifikowany podpis elektroniczny-/

opublikowano:  23.01.2024 /  fotokolaż: suskiDlaWas.info