Na Podhalu jest zapotrzebowanie na juhasów

• ogólna sprawność fizyczna (odpowiednio silny),
• gotowość do pracy w naturze,       
• odpowiedni stosunek do zwierząt, 
• zdolność do samodzielnego działania,
• gotowość do pracy poza miejscem zamieszkania ,

Opis pracy

Juhas zajmuje się prowadzeniem wypasu owiec i pozostałych zwierząt gospodarskich:

• odpowiada za właściwą opiekę i nadzór nad wypasanym stadem,
• zajmuje się pozyskiwaniem mleka poprzez codzienny udój wypasanych owiec,
• wyrabia tradycyjne sery pod nadzorem bacy,
• dba o stan ekologiczny pastwiska (prowadzi wypas ekstensywny, zna podstawowe siedliska przyrodnicze i gatunki roślin chronionych w środowisku wypasu).

Obowiązkiem juhasa jest znajomość i zachowanie zasad organizacji pracy wypasu (m.in. czas wypasu, odpoczynek zwierząt, dojenie, nocna straż przy owcach, wyrób serów), a także przestrzeganie zasad BHP, ochrony ppoż., ochrony środowiska oraz dobrostanu zwierząt.

Juhas upowszechnia i kultywuje właściwe wzory postępowania wynikające z tradycji i kultury w środowisku pracy i poza nią. Jest to praca sezonowa, wykonywana w okresie od kwietnia do października. Ma charakter nieregularny, czasem zmianowy, ale na ogół czas pracy jest elastyczny.

Juhas, pracując pod nadzorem bacy, wykonuje swoją pracę poprzez następujące czynności:

• prowadzi zwierzęta gospodarskie (głównie owce) na pastwisko, pilnuje pasących się zwierząt, dba o ich potrzeby żywieniowe i odpoczynek, opiekuje się nimi,
• zagania owce do koszarów celem udoju, doi owce, udojone mleko dostarcza do bacówki,
• w miarę potrzeb grodzi pastwiska, kontroluje stan wypasionych powierzchni,
• pracuje indywidualnie lub z innymi juhasami oraz wykorzystuje psy pasterskie, zabezpieczając stado przed drapieżnikami (takimi jak m.in. niedźwiedzie, wilki, rysie, dzikie psy),
• prowadzi nocną straż przy owcach,
• w razie potrzeby pod nadzorem bacy wyrabia sery.

Sposoby wykonywania pracy

Praca juhasa przynależy do działalności pasterskiej – pracuje w ramach tradycyjnego, kulturowego chowu owiec. Jest to wspólnotowy wypas zwierząt pasterskich (głównie owiec, ale także kóz i krów) – zwierzęta te są wypasane sezonowo, tj. od kwietnia do października na tzw. „letnim wypasie” i pochodzą zazwyczaj od wielu właścicieli. Wypas ten jest prowadzony w przeważającej części na terenach niebędących własnością wypasającego. Działalność ta funkcjonuje w oparciu o zawiązywaną co roku wspólnotę pasterską – tzw. sałasz, którego celem jest produkcja mleczna na potrzeby wytwarzania serów – tradycyjnych produktów regionalnych przeznaczonych do sprzedaży.

Tradycyjny kulturowy wypas owiec to sposób hodowli zwierząt polegający m.in. na:

• wspólnotowym wolnym wypasie (wypas bez ogrodzenia terenu, na gruntach należących do wielu właścicieli),
• corocznym pozyskiwaniu pastwisk na potrzeby prowadzenia wypasu,
• użytkowaniu mlecznym zwierząt, wytwarzaniu serów i ich sprzedaży,
• podtrzymywaniu zwyczajów, obrzędów i tradycji (m.in. redyki).

Praca juhasa polega na:

• codziennej opiece nad wypasanym stadem zwierząt (dobór właściwego pastwiska, odpowiedniego czasu wypasu, czasu pojenia, odpoczynku zwierząt),
• właściwej pracy z psami pasterskimi w celu zachowania spokoju wypasanych zwierząt,
• spokojnym przeprowadzaniu stada z koszarów na pastwisko i z pastwiska do koszarów celem udoju lub na nocowanie,
• opiece nad zwierzętami, czyszczeniu racic, zabezpieczaniu ewentualnych ran,
• przenoszeniu chorych owiec do izolatki, opiece nad zwierzętami chorymi w izolatce,
• dojeniu owiec, zabezpieczaniu mleka, dostarczaniu mleka do bacówki.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie juhas preferowane jest wykształcenie na poziomie branżowej szkoły I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa) w zawodach związanych z uprawą roli i hodowlą zwierząt (np. rolnik) lub rzemieślnicze przygotowanie zawodowe umożliwiające zdobycie tytułów czeladnika i mistrza w zawodzie juhas.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Pracę w zawodzie juhas może wykonywać również osoba, która:

• została przyuczona do zawodu,
• uzyskała doświadczenie w trakcie wykonywania pracy w zawodzie.

Podjęcie pracy w zawodzie juhas ułatwiają m.in.:

• dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w pokrewnym zawodzie szkolnym rolnik,
• świadectwo potwierdzające kwalifikację RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej w pokrewnym zawodzie szkolnym rolnik, uzyskane po odbyciu kwalifikacyjnego kursu zawodowego zakończonego egzaminem, organizowanym przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• świadectwo czeladnicze i dyplom mistrzowski w zawodzie juhas, nadawane w ramach rzemieślniczego przygotowania zawodowego, po zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze,
• świadectwo ukończenia kursu „juhas” organizowanego przez samorządy, szkoły rolnicze i stowarzyszenia branżowe na ogół z terenów górskich.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Zwykle pracę rozpoczyna się jako pomocnik juhasa (holajnik), zdobywając w ten sposób kompetencje z zakresu hodowli zwierząt, technik wypasu, użytkowania narzędzi i dbania o stan pastwiska. W tym czasie juhas uczy się również, jak należy wyrabiać tradycyjne sery.

Po zdobyciu doświadczenia w zawodzie juhas może awansować i zostać bacą. Po zdobyciu tytułu czeladnika w zawodzie juhas i spełnieniu warunków formalnych można zdać egzamin na tytuł mistrza przed komisją powołaną przez Izbę Rzemieślniczą.

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie rolnik, po potwierdzeniu kwalifikacji RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej, może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik rolnik po potwierdzeniu kwalifikacji RL.16 Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej lub w zawodzie technik agrobiznesu, po potwierdzeniu kwalifikacji RL.07 Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie.

Dalsze kształcenie wiąże się ze zdaniem egzaminu maturalnego i ukończeniem szkoły wyższej I i II stopnia np. na kierunku rolnictwo.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Potwierdzenie kompetencji w zawodzie juhas oferuje system rzemieślniczego przygotowania zawodowego, który umożliwia zdobycie tytułu czeladnika, a następnie mistrza. Dokumentami potwierdzającymi te tytuły są odpowiednio świadectwo czeladnicze oraz dyplom mistrzowski.

Okręgowe Komisje Egzaminacyjne oferują możliwość potwierdzania kompetencji zawodowych przydatnych w zawodzie juhas, wchodzących w skład zawodu (pokrewnego) rolnik, w zakresie kwalifikacji RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej.

Samorządy, szkoły rolnicze i stowarzyszenia branżowe oferują potwierdzenie niektórych kompetencji w zawodzie juhas poprzez ukończenie kursu „juhas” lub o pokrewnej tematyce pasterskiej, hodowlanej i produkcji wyrobów regionalnych.


źródło: psz.praca.gov.pl