08.02.2021 12:02 | Źródło: UODO uodo.gov.pl

UODO: Jak należy wywiązać się z obowiązku informacyjnego przy zastosowaniu fotopułapek?

Gmina w ramach walki z dzikimi wysypiskami śmieci planuje zakup kilku tzw. foto-pułapek z czujnikami ruchu, które uaktywnią się w momencie zarejestrowania ruchu i nagrają np. osoby które nielegalnie pozbywają się odpadów wysypując je np. na polu, na nieużytkach gminnych czy innych ustronnych miejscach. Nagrania takie będą przeglądane przez upoważnione osoby - pracowników urzędu. Jeżeli zostanie zarejestrowany fakt nielegalnego pozbywania się odpadów nagranie zostanie wykorzystane jako dowód np. w postępowaniu mandatowym (stanowi to bowiem wykroczenie), pozostałe nagrania będą kasowane np. co 7 dni. Jako inspektor najwięcej wątpliwości mam co do sposobu wypełnienia obowiązku informacyjnego. Rozważamy m.in. opublikowanie informacji o umieszczaniu na obszarze gminy mobilnych foto-pułapek wraz ze stosowną klauzulą informacyjną na stronie BIP oraz własnej stronie internetowej gminy, upublicznienie w/w informacji poprzez media lokalne (internet, radio, prasa). Dodatkowo osoby nagrane, wobec których wszczęto by postępowanie np. mandatowe, otrzymywałyby klauzulę informacyjną wraz z wezwaniem/informacją o wszczęciu postępowania. Informacje o foto-pułapkach nie byłyby natomiast z umieszczane bezpośrednio na obszarach, na których takie mobilne foto-pułapki byłyby instalowane, ponieważ w takim przypadku byłyby one nieskuteczne dla osiągnięcia celu ich stosowania, tzn. zniechęcenia mieszkańców do nielegalnego pozbywania się odpadów poprzez doprowadzenie do przekonania o nieuchronności kary u osób, które w sposób nielegalny pozbywają się odpadów. W przypadku konieczności umieszczania informacji wraz z foto-pułapkami, nielegalne wysypiska powstawałyby dalej - w miejscach w których aktualnie foto-pułapki nie byłyby zamontowane.

Przepisy RODO określają ogólne zasady przetwarzania i ochrony danych osobowych, zaś skonkretyzowanie tychże zasad ma miejsce w szczególnych wobec tej regulacji przepisach prawa. Kwestie stosowania monitoringu wizyjnego przez jednostki samorządu terytorialnego są regulowane następującymi przepisami: art. 9a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 4b ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, art. 60a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Każdy z ww. artykułów zawiera identycznie brzmiący ustęp, zgodnie z którym nieruchomości i obiekty budowlane objęte monitoringiem oznacza się w sposób widoczny i czytelny informacją o monitoringu, w szczególności za pomocą odpowiednich znaków.

W związku z powyższym trzeba uznać, iż stosowanie przez jednostki samorządu terytorialnego gminy i powiatu monitoringu wizyjnego w celu zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, a w przypadku jednostek samorządu województwa w celu ochrony mienia, wymaga zawsze spełnienia obowiązku informacyjnego poprzez oznaczenie nieruchomości i obiektów budowlanych w sposób widoczny i czytelny informacjami o monitoringu, w szczególności za pomocą odpowiednich znaków. Zwolnienie z tego obowiązku może nastąpić jedynie na mocy osobnych postanowień rangi ustawowej, ograniczających konieczność wypełniania obowiązku informacyjnego w przypadku przetwarzania danych osobowych za pomocą monitoringu wizyjnego w określonym celu.

Zgodnie natomiast z art. 3 ust.1 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Na terenie gminy, jak wskazuje art. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych, działają straże gminne, które tworzone są do ochrony porządku publicznego. Ochrona porządku w miejscach publicznych zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy należy do podstawowych zadań straży gminnej.Z kolei zgodnie z art. 10 ustawy o strażach gminnych straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego, wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego.

Podkreślić należy, że pozostawienie odpadów w niedozwolonych miejscach jest ścigane i podlega karze grzywny. Stosownie bowiem do art. 154 ustawy z dnia 20 maja 1971r. Kodeks wykroczeń, kto wyrzuca na nienależący do niego grunt polny kamienie, śmieci, padlinę lub inne nieczystości (…) podlega karze grzywny do 1000 złotych.

Ponadto na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o strażach gminnych, w związku z realizowanymi zadaniami, straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu m.in. utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia czy przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych.

Co więcej straż w celu realizacji ustawowych zadań może przetwarzać dane osobowe, z wyłączeniem danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym, bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą, uzyskane w wyniku wykonywania czynności podejmowanych w postępowaniu w sprawach o wykroczenia(art. 10a ust. 1 ustawy o strażach gminnych).

Zgodnie z powyższym prawo do stosowania monitoringu posiadają straże gminne, które w ramach swoich uprawnień, wynikających z przepisów prawa, nie są zobowiązane do spełnienia obowiązku informacyjnego (przysługuje im bowiem uprawnienie do obserwowania i rejestrowania bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą). Natomiast gmina - zgodnie z wyżej przytoczonymi zasadami - musiałaby spełnić obowiązek informacyjny w miejscu umieszczenia fotopułapki.