Dane geologiczne – wsparciem rozwoju miast

Inteligentne miasta charakteryzuje dynamiczny i zrównoważony rozwój, efektywne planowanie przestrzenne oraz optymalne zagospodarowanie przestrzeni podziemnej. Powstają w nich nowe, w tym coraz częściej prowadzone pod powierzchnią ziemi, linie komunikacyjne i przesyłowe, a budynki mają coraz więcej kondygnacji podziemnych. Przestrzeń podziemna miast musi być zatem bardzo dobrze rozpoznana. Zarządzając miastem kluczowy jest więc prosty i szybki dostęp do wielu danych, w tym także geologicznych. Ważnym źródłem takich informacji jest Baza Danych Geologiczno-Inżynierskich (BDGI), której prowadzenie i rozwój jest zadaniem Państwowej Służby Geologicznej.

Informacje zgromadzone w BDGI to przede wszystkim dane otworowe oraz wyniki badań właściwości fizyczno-mechanicznych gruntów i skał występujących na obszarze Polski. Ich znajomość jest konieczna w pracach studyjnych i projektowych nad nowymi inwestycjami. Odpowiednie wykorzystanie tych informacji umożliwia podejmowanie decyzji związanych z projektowaniem szczegółowych badań podłoża, minimalizacją szkód w środowisku, przygotowaniem prognoz oraz ekonomicznych uwarunkowań inwestycji. W niniejszym newsletterze przedstawiamy informacje o funkcjonowaniu bazy, sposobach korzystania z wielu przydatnych narzędzi i możliwości generowania map. Zachęcam do przeglądania BDGI i korzystania z zawartych w niej danych.

dr Edyta Majer, Kierownik Zakładu Geologii Inżynierskiej PIG-PIB

PIG-PIB zarządza największą w Polsce cyfrową bazą danych geologiczno-inżynierskich

PIG-PIB zarządza Bazą Danych Geologiczno-Inżynierskich (BDGI) – największą w Polsce cyfrową bazą danych przydatnych w budownictwie, planowaniu przestrzennym i zarządzaniu kryzysowym. Wysoka jakość danych, szybki i nieodpłatny dostęp oraz intuicyjny interfejs sprawiają, że jest ona cennym i podstawowym źródłem wiedzy dla szerokiego grona interesariuszy.

Baza Danych Geologiczno-Inżynierskich gromadzi dane z ponad 400 tys. otworów wiertniczych. Dane te dotyczą rodzaju gruntów i skał, ich wieku i genezy oraz udokumentowanych wystąpień wód podziemnych. Ponadto baza zawiera wyniki badań właściwości fizyczno-mechanicznych gruntów i skał dla wybranych otworów.

Dane zgromadzone w BDGI pozwalają na wstępne ustalenie budowy geologicznej, warunków budowlanych i hydrogeologicznych oraz grupy nośności podłoża gruntowego w miejscu planowanej inwestycji. Pomocne są one także przy wyborze optymalnej lokalizacji dla dużych inwestycji kubaturowych (np. osiedli mieszkaniowych) czy też w procesie wytyczania tras obiektów liniowych i infrastruktury podziemnej (np. linii metra, linii drogowych i kolejowych, tuneli, gazociągów). BDGI dedykowana jest m.in. przedsiębiorstwom branży geologicznej i budowlanej, inwestorom, uczelniom wyższym, instytutom naukowo-badawczym oraz administracji geologicznej i samorządowej.

Baza Danych Geologiczno-Inżynierskich to źródło informacji, które umożliwia modelowanie i wizualizację warunków geologicznych pod największymi miastami Polski

BDGI, dostępna pod linkiem geologia.pgi.gov.pl (zakładka: Budownictwo), gromadzi dziś wszystkie informacje w jednym miejscu. Początkowo składała się z 9 różnych i niekompatybilnych ze sobą baz danych. Ich scalenie było ważnym i dużym przedsięwzięciem, którego efektem jest jeden wspólny schemat bazodanowy, z ujednoliconymi słownikami: litologicznym, stratygraficznym, genezy oraz serii geologiczno-inżynierskich, obejmujący cały zakres danych geologicznych zgromadzonych w bazie (ponad 400 tys. otworów wiertniczych, ponad 3200 arkuszy map geologiczno-inżynierskich w skali 1:10 000 i 1:100 000). Za utworzenie BDGI Instytut został wyróżniony międzynarodową nagrodą SAG (Special Achievement in GIS Award) na ESRI User Conference 2019 w San Diego (USA). Nagroda ta jest przyznawana za wybitne osiągnięcia w pracy z technologią GIS.

Do dziś w ramach BDGI wykonano 15 atlasów geologiczno-inżynierskich, dwa kolejne (dla Szczecina i Lublina-Świdnika) są w trakcie sporządzania i zostaną zrealizowane w 2021 roku, dla kolejnych 18 lokalizacji zaś opracowywane są studia wykonalności (pełna lista dostępna jest na stronie geoportal.pgi.gov.pl/atlasy_gi/projekt/realizacja). Atlasy dotyczą głównie miast o najintensywniejszym rozwoju przestrzennym. Obejmują także wybrane odcinki strefy brzegowej Bałtyku (m.in. rejony klifów gdyńskich i klifów kaszubskich), gdzie zachodzą intensywne procesy geodynamiczne. Zawartość atlasów wraz z pozostałymi danymi, których źródłem są dokumentacje geologiczno-inżynierskie, hydrogeologiczne i złożowe, składają się na szczegółową bazę danych dla całego kraju.

W ramach realizacji projektu BDGI wykonano ponad 3200 arkuszy map geologiczno-inżynierskich w skali 1:10 000. Za pomocą kilku kliknięć są one dostępne do pobrania z serwerów Centralnej Bazy Danych Geologicznych – CBDG (geologia.pgi.gov.pl, zakładka: Budownictwo).

Podstawowymi narzędziami wykorzystywanymi w prowadzeniu BDGI są pakiety oprogramowania, które pełnią rolę interfejsu wprowadzania i zarządzania danymi z wierceń oraz służą do wygenerowania oraz zasymbolizowania warstw przestrzennych i ich publikacji w postaci arkuszy map. Przestrzenne warstwy informacyjne zgromadzone w BDGI obejmują szeroki zakres danych. Główne warstwy to:

• Mapa dokumentacyjna, skala: 1:10 000,
• Mapy serii geologiczno-inżynierskich na głębokości 1, 2, 4, i 5 m p.p.t., skala: 1:10 000,
• Mapa gruntów antropogenicznych, skala: 1:10 000,
• Mapa warunków budowlanych na głębokości 2 m p.p.t., skala: 1:10 000,
• Mapa głębokości do pierwszego zwierciadła wody podziemnej, skala: 1:10 000,
• Mapa zagospodarowania powierzchni, skala: 1:10 000,
• Mapa terenów zagrożonych i chronionych, skala: 1: 10 000,
• Mapa warunków górniczych, skala: 1:10 000,
• Mapa zagrożeń geologicznych, skala: 1:10 000,
• Mapa lokalizacyjna, skala: 1:100 000,
• Mapa geomorfologiczna, skala: 1:100 000,
• Mapa zakresu udokumentowania, skala: 1:100 000.

Jednym z istotnych elementów BDGI było opracowanie modelu danych z wierceń i danych przestrzennych. Dzięki takiemu podejściu wszystkie informacje zawarte w BDGI są zestandaryzowane w zakresie słowników stratygrafii, litologii oraz genezy gruntów i skał. Stosowanie jednolitego modelu danych umożliwia dalsze dynamiczne przetwarzanie informacji zgromadzonych w BDGI oraz zapewnia wysoką jakość danych poprzez m.in. eliminację błędów transkrypcji podczas wprowadzania archiwalnych otworów wiertniczych do bazy.

Ważnym obszarem, w którym można wykorzystać dane zgromadzone w BDGI jest stosowanie zaawansowanych, nowoczesnych technik wizualizacji 3D. Zastosowany model danych z wierceń i danych przestrzennych pozwala na przyszłą implementację nowoczesnych technologii BIM (Building Information Modeling) w skali pojedynczej inwestycji oraz na implementację CIM (City Information Modeling) w skali planowania całych miast. Dane te mogą stać się również ważnym elementem krajowej infrastruktury danych przestrzennych.

Dostęp do danych geologiczno-inżynierskich jest możliwy poprzez dwie aplikacje mapowe działające z poziomu przeglądarki sieciowej: Portal Centralnej Bazy Danych Geologicznych oraz GeoLOG >>. Większość danych przestrzennych jest dostępna w trybie nieedytowalnym bez logowania. Pozyskanie edytowalnych warstw i danych z otworów geologiczno-inżynierskich wymaga złożenia wniosku do Narodowego Archiwum Geologicznego (NAG).

Ogromne zasoby bazy danych geologicznych, mapy i informacje o wynikach badań PIG-PIB, w tym danych geologiczno-inżynierskich są na wyciągnięcie ręki, nieodpłatnie i bez logowania za pośrednictwem aplikacji GeoLOG, dostosowanej do interfejsu dotykowego urządzeń mobilnych

Portal CBDG. Widok aplikacji mapowej (Portal for ArcGIS) prezentujący warstwę otworów geologiczno-inżynierskich wraz z danymi opisowymi. Użytkownik może w sposób wygodny uzyskać informację o metryce poszczególnego punktu, jego tabeli atrybutów oraz pobrać profil otworu w postaci pliku pdf (geologia.pgi.gov.pl, zakładka „Budownictwo”)

Zainteresowanych tematyką odsyłamy także do strony geoportal.pgi.gov.pl/atlasy_gi/publikacje >>, na której są zamieszczone m.in. instrukcje, poradniki i wytyczne z zakresu geologii inżynierskiej, w tym m.in. "Zasady dokumentowania geologiczno-inżynierskiego" i monografia pt. "Warunki geologiczno-inżynierskie na obszarze Polski".

Wybrane publikacje, dostępne nieodpłatnie na stronach PIG-PIB. Na stronie obecnie do pobrania jest ponad 15 pozycji (geoportal.pgi.gov.pl/atlasy_gi/publikacje)

7. Ogólnopolskie Sympozjum WSPÓŁCZESNE PROBLEMY GEOLOGII INŻYNIERSKIEJ (WPGI)

Doskonałą okazją do uzupełnienia najnowszej wiedzy z dziedziny geologii inżynierskiej jest organizowane cyklicznie Ogólnopolskie Sympozjum WSPÓŁCZESNE PROBLEMY GEOLOGII INŻYNIERSKIEJ (WPGI), którego siódma edycja odbędzie się w dniach 14-17 września 2021 r. w Bydgoszczy.

Termin Sympozjum pierwotnie planowany był na 24-27 listopada 2020 r., jednak z powodu pandemii COVID-19 został przesunięty na rok 2021.

Organizatorem Sympozjum jest Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy przy wsparciu Polskiego Komitetu Geologii Inżynierskiej i Środowiska.

Tematyka Sympozjum dotyczyć będzie następujących zagadnień:

• racjonalne zagospodarowanie terenów zurbanizowanych i zdegradowanych: rekultywacja, remediacja, rewitalizacja,
• możliwości zagospodarowania przestrzeni podziemnej miast i aglomeracji, zwłaszcza w gęstej zabudowie,
• dobre i złe praktyki w dokumentowaniu i badaniach środowiska geologicznego, jako podłoża budowlanego,
• niepewność modelu geologicznego, a budowa sieci transportowej i przesyłowej oraz realizacja inwestycji budowlanych,
• wdrażanie nowoczesnych badań do praktyki dokumentowania warunków geologiczno-inżynierskich,
• cyfryzacja w geologii inżynierskiej: wdrożenie narzędzi elektronicznego modelowania danych budowlanych w standardzie BIM/geoBIM,
• wykorzystanie nowoczesnych technologii GIS,
• innowacyjne kierunki wykorzystanie środowiska geologicznego jako źródła energii odnawialnej w inwestycjach budowlanych.

W sprawach dotyczących Sympozjum prosimy kontaktować się mailowo: wpgi@pgi.gov.pl

Więcej informacji wkrótce.

Przesłano: 19.08.2020
Opublikowano: 18.08.2020
foto tytułowe:pgi.gov.pl