40. rocznica ogłoszenia stanu wojennego w Polsce - szczegółowa oferta programowa TVP

40. ROCZNICA OGŁOSZENIA STANU WOJENNEGO W POLSCE – SZCZEGÓŁOWA OFERTA PROGRAMOWA TVP

JACK STRONG

11 grudnia, godz. 20:20, TVP1 (powtórka 12 grudnia, godz. 23:05) Film o Ryszardzie Kuklińskim – człowieku, który będąc w samym środku systemu, podejmuje samotną batalię przeciw Sowietom. Dzięki swojej determinacji rozpoczyna wieloletnią współpracę z CIA. Odtąd życie jego i jego rodziny jest zagrożone, a jeden nieostrożny ruch może doprowadzić do tragedii.

Scenariusz i reżyseria: Władysław Pasikowski.

Obsada: Marcin Dorociński, Maja Ostaszewska, Patrick Wilson, Oleg Maslennikow, Ireneusz Czop, Mirosław Baka, Krzysztof Pieczyński.

OSTATNI PROM

11 grudnia, godz. 22:35, TVP1

12 grudnia 1981 roku ze Świnoujścia wypływa prom do Hamburga. Na jego pokładzie znajduje się grupa Polaków, którzy płyną do lepszego świata. Nauczyciel Marek Ziarno wyrusza za granicę z poufną misją władz Solidarności. Wiezie adresy tajnych drukarni i punktów kontaktowych. W czasie rejsu pasażerowie ujawniają motywy decyzji o opuszczeniu kraju. Wszyscy mają nadzieję, że rozpoczną na Zachodzie nowe, lepsze życie. Wybucha stan wojenny. Załoga statku stara się utrzymać ten fakt w tajemnicy przed pasażerami i wydaje rozkaz powrotu do macierzystego portu. Wśród pasażerów rozchodzą się plotki, że w kraju wydarzyło się coś złego. Do płynącego promu podpływają dwa zachodnioniemieckie kutry. Ich załogi informują pasażerów promu o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Obiecują zabrać na pokład wszystkich pasażerów, którzy zdecydują się poprosić o azyl polityczny. Na pokładzie zostają nieliczni.

Zdjęcia (film/reportaż): Dariusz Kuc.

Muzyka: Przemysław Gintrowski.

Scenariusz i reżyseria: Waldemar Krzystek.

Obsada: Krzysztof Kolberger, Agnieszka Kowalska, Dorota Segda, Ewa Wencel, Artur Barciś, Jerzy Zelnik

BABILON. RAPORT O STANIE WOJENNYM premiera

12 grudnia, godz. 20:15, TVP1

W przeddzień 40. rocznicy ogłoszenia stanu wojennego, TVP pokaże film pt. „Babilon. Raport o stanie wojennym” w reżyserii Marka Bukowskiego. Scenariusz filmu powstał na podstawie książki Marka Nowakowskiego „Raport o stanie wojennym. Zapiski z codzienności”. Ta codzienność wykracza daleko poza obrazki milicyjnych patroli, widok grzejących się nad koksownikami żołnierzy, czy telewizyjne wystąpienie generała Jaruzelskiego, zamiast Teleranka. Stan wojenny to nie tylko zima 81/82. Mieszkańcy PRL przez ponad 1,5 roku zmuszeni byli żyć na granicy ubóstwa, walczyć o przetrwanie, o podstawowe artykuły, w sytuacji, gdy – jak pisał Nowakowski – „władza chwyciła naród w swe żelazne łapy i dusi”.

Tłem przedstawionej w filmie opowieści są wydarzenia, które rozegrały się 3 maja 1982 r. na ulicach Warszawy. Tego dnia milicja i ZOMO brutalnie spacyfikowały największą od czasów wprowadzenia stanu wojennego demonstrację. O tym, jak ten dzień wyglądał, będziemy mogli się przekonać również dzięki użytym w filmie unikalnym materiałom archiwalnym. Ciekawym zabiegiem jest również połączenie klasycznego filmu fabularnego z animacją stylizowaną na komiks.

W postać głównego bohatera, nastoletniego Jacka, wcielił się syn reżysera – Szymon Bukowski, w pozostałych rolach wystąpili: Jolanta Fraszyńska, Przemysław Bluszcz, Krzysztof Wakuliński, Jacek Knap, Piotr Głowacki, Maciej Mikołajczyk, Grzegorz Palkowski oraz Tomasz Schimscheiner.

Film został objęty Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.

PASZPORTY WOLNOŚCI – GALA premiera

12 grudnia w TVP1 i TVP Historia o godz. 21:40

Podczas gali zostaną uhonorowani zasłużeni działacze antykomunistycznego podziemia lat 80-tych, bohaterowie Solidarności. Inicjatorem przedsięwzięcia jest Telewizja Polska, a projekt jest realizowany przy wsparciu Instytutu Pamięci Narodowej, NSZZ „Solidarność”, Stowarzyszenia „Godność” oraz Stowarzyszenia Wolnego Słowa.

Projekt „Paszporty Wolności” to cykl dokumentów oraz uroczysta gala, których celem jest przywrócenie pamięci nieznanym lub pomijanym przez elity III RP bohaterom walki z komunizmem i podziemia niepodległościowego lat 80-tych. Inicjatywa ta przybliża sylwetki ludzi, dla których patriotyzm, odwaga i prawda były jedynym słusznym wyborem w czasach walki z systemem komunistycznym w powojennej Polsce. Dla nich paszport był namiastką wolności i właśnie dziś, dzięki temu projektowi mogą dostać symboliczne bezterminowe paszporty, jako symbol wywalczonej wolności.

Podczas uroczystej gali zostaną wręczone pamiątkowe paszporty oraz symboliczne wsparcie materialne, które udzielone zostanie dzięki współpracy z PZU S.A., Fundacją Enea oraz PKN Orlen.

Od poniedziałku, 29 listopada Telewizja Polska emituje na antenie TVP Historia cykl dokumentów w reżyserii Sławomira Koehlera pt. „Paszporty Wolności”. Każdy odcinek przedstawia zaproszonych do projektu cichych bohaterów.

Filmy są również dostępne na vod.tvp.pl. Więcej informacji o projekcie znajduje się na stronie 13grudnia.tvp.pl

Galę poprowadzą Ida Nowakowska i Rafał Patyra.

PO CO NAM WOLNOŚĆ – KONCERT W 40. ROCZNICĘ WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO

na żywo 13 grudnia, godz. 20:15, TVP1 (powtórka w TVP2, godz. 21:40)

W rocznicę ogłoszenia stanu wojennego w dniu 13 grudnia 1981 r. Telewizja Polska oraz IPN zapraszają na koncert „Po co nam Wolność”, przypominający dramatyczną historię grudniowej interwencji wojskowej przeprowadzonej przez władze komunistyczne 40 lat temu.

Koncert ten będzie artystycznym hołdem złożonym ofiarom i bohaterom PRL-owskiego reżimu, którzy w zderzeniu z niewyobrażalną bezwzględnością i arogancją władzy wykazali niezwykłą odwagę i poświęcenie. Akcent położony na przekazie wybranych tekstów literackich oraz specjalnie zaaranżowanych utworów muzycznych o ponadpokoleniowym zasięgu pomoże przedstawić prawdziwy dramat tego okresu.

Wykonawcy: Kasia Moś, Justyna Steczkowska, Michał Grobelny, Damian Ukeje, Bartosz Madej, Kasia Cerekwicka, Maja Kleszcz, Tadeusz Sejbert, Grzegorz Hyży, Janusz Radek, Mateusz Ziółko.

Reżyseria: Kamil Pohl

STAN WOJENNY. NIE BYLIŚMY SAMI premiera

13 grudnia, godz. 21:25, TVP1

Strajki sierpniowe i działania Solidarności w 1980/1981 roku doprowadziły do prawdziwego trzęsienia ziemi w globalnej polityce i spowodowały reakcje antagonistycznych bloków – sowieckiego i wolnego świata. Dokument ukazuje reakcje wolnego świata i konsekwencje ogłoszenia stanu wojennego nad Wisłą w grudniu 1981 r., w kontekście nie tylko wielkiej polityki, ale także wśród poszczególnych ludzi i narodów, którzy solidaryzowali się z Polakami i im pomagali. Pokazane reakcje, działania i zachowania zagranicznych przywódców, olbrzymie zainteresowanie i sympatia dla Solidarności ze strony zachodniej opinii publicznej oraz zaangażowanie się osobistości o różnych poglądach i formacji na rzecz Polski. Jest to opowieść o wydarzeniach z punktu widzenia zagranicznych korespondentów, polityków, aktywistów, ludzi kultury i kościoła, którzy swoją działalnością i pomocą wsparli ówczesny ruch antykomunistyczny. Reżyser przeprowadził rozmowy z zagranicznymi bohaterami rozsianymi w wielu krajach, dla których stan wojenny w Polsce był często jednym z ważniejszych wydarzeń w życiu. O wydarzeniach mówią między innymi historyk Norman Davies i muzyk Jean-Michel Jarre. W filmie wykorzystano unikalne archiwalia uzupełniające fascynujące historie opowiadane przez zagranicznych świadków tamtego czasu.

Reżyseria: Jan Czarlewski

40. ROCZNICA STANU WOJENNEGO – DEBATA W SEJMIE

13 grudnia godz. 22:35, TVP1

Debata o Stanie Wojennym, którą poprowadzi Krzysztof Ziemiec.

Panel I zatytułowany jest „Świadectwo walki, spuścizna buntu, czyli stan wojenny okiem działaczy opozycji antykomunistycznej”, a jej uczestnicy to Zofia Romaszewska, Bogusław Sonik, Adam Borowski oraz Michał Aściukiewicz, laureat Olimpiady Historycznej.

Panel II: „Kobiety w stanie wojennym”, a w nim dyskutować będą: marszałek Sejmu Elżbieta Witek, Ewa Tomaszewska i Ewa Józefowicz.

Panel III: „Stan wojenny. Przesłanie dla współczesnych”, z udziałem Jerzego Zelnika, prof. Sławomira Cenckiewicza, prof. Włodzimierz Suleji, oraz Tomasz Kandziora, laureata Olimpiady Historycznej. W części artystycznej występ Jana Pietrzaka.

AUTOR NIEZNANY premiera 

14 grudnia, godz. 21:05, TVP1

Film opowiada historię słynnego fotoreportera Jerzego Kośnika, który w latach osiemdziesiątych dokumentował dramatyczne losy Polski. Fotografie Kośnika opowiadają o najważniejszych wydarzeniach tamtych lat m.in. o karnawale Solidarności, stanie wojennym, brutalnie tłumionych manifestacjach. Z filmu dowiadujemy się o istnieniu nieznanych zdjęć z pacyfikacji Kopalni Wujek, w której tragicznie zginęło dziewięciu górników. Jerzy Kośnik po wielu latach odnajduje ich autora Marka Janickiego, który w 1981 r. miał 18 lat. W filmie zostają poruszone kwestii niezwykłej roli fotoreporterów, ich odpowiedzialności, postaw moralnych, jako tych, którzy opowiadają prawdziwą historię i zatrzymują tę prawdę na zdjęciach.

Scenariusz i reżyseria: Wiesław Paluch 

TAKSÓWKARZ – CICHY BOHATER GRUDNIA premiera

15 grudnia, godz. 22:30, TVP1

Leszek Gorgol, uczestnik strajków studenckich i działacz NZS, postanowił odnaleźć lubelskiego taksówkarza, który bezinteresownie w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. jeździł, żeby informować i ostrzegać przed mającymi nastąpić represjami wobec ludzi Solidarności i opozycji. Odnajdują się świadkowie tych pełnych napięcia godzin sprzed wprowadzenia stanu wojennego i odwiedzają najważniejsze miejsca wydarzeń z tamtej nocy: miejsce ataku ZOMO na Zarząd Regionu Solidarności, miasteczko akademickie, Dworzec PKP, okolice Komendy Milicji i Komitetu PZPR... Odżywają dramatyczne wspomnienia świadków aresztowań działaczy opozycji i Solidarności oraz ludzi, którzy w pamiętną noc próbowali ostrzegać innych i zapobiec represjom. Wracają emocje tamtej nocy, bez telefonów i informacji, nocy wyciągania ludzi z domów, niepokojących plotek o interwencji radzieckiej, zagrożenia i bezradności, Solidarności oraz agresji, bezprawia i cynizmu służb milicyjnych oraz SB. Polifonicznie zmontowane sekwencje opowieści świadków są oparte na archiwalnych materiałach fotograficznych i filmowych, scenach fabularyzowanych oraz archiwalnych dokumentach operacyjnych MSW z archiwum IPN odtwarzających dramatyzm sytuacji oraz bohaterów.

Reżyseria: Grzegorz Linkowski

ŚMIERĆ JAK KROMKA CHLEBA

13 grudnia, godz. 13:45, TVP Historia
16 grudnia, godz. 20:00, TVP1

Filmowy zapis pacyfikacji kopalni „Wujek” – najtragiczniejszego epizodu stanu wojennego. Kazimierz Kutz z wielką dbałością o szczegóły zrealizował patetyczny fresk o tamtych dramatycznych wydarzeniach. Jego film, o niekwestionowanej wartości artystycznej, jest też swoistym hołdem dla odwagi i determinacji górników, którzy nie zawahali się oddać życie za ideały Sierpnia. Katowice, noc z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Jednostki wojskowe zajmują strategiczne punkty miasta. Niebawem generał Jaruzelski ogłosi w telewizji wprowadzenie stanu wojennego. Grupa zomowców, rozbijając związkową ochronę, wyciąga z mieszkania Jana Ludwiczaka, przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w kopalni „Wujek”. Wieść o tym szybko przedostaje się do górników. Początkowo zaskoczeni, wkrótce reagują spontanicznym protestem. 14 grudnia w zakładzie wybucha strajk.

Scenariusz i reżyseria: Kazimierz Kutz

Obsada: Janusz Gajos, Jerzy Trela, Jerzy Radziwiłowicz, Mariusz Benoit, Roman Gancarczyk, Jan Peszek, Ryszard Jasiński, Przemysław Branny, Szymon Kuśmider, Anna Dymna, Małgorzata Majewska, Teresa Budzisz – Krzyżanowska.

TVP HISTORIA

Giganci historii – Karnawał Solidarności premiera

11 grudnia, godz. 19:00, TVP Historia

Najważniejsze wydarzenia i postaci 1981 roku. Początki i rozwój Solidarności. Kondycja władz komunistycznych u schyłku rządów Edwarda Gierka i początku gen. Wojciecha Jaruzelskiego frakcje i przetasowania. Porozumienia sierpniowe oraz ich skutki społeczne, polityczne i kulturalne. Droga do stanu wojennego i jego początek. To tematy tego odcinka teleturnieju. Przypomnimy w nim Polskę roku 1980 i 1981. Dekada gierkowska skończyła się kryzysem ekonomicznym i społecznym niezadowoleniem z sytuacji w kraju. Ich znakiem były kilometrowe kolejki przed sklepami, w których i tak niczego nie dało się kupić. Podwyżki cen towarów, których i tak brakowało. Było już tak źle, że ludzie przestali mieć cokolwiek do stracenia. Kraj zalała fala strajków i protestów. Powstał NSZZ Solidarność – związek zawodowy, który przerodził się w masowy ruch zrzeszający 10 milionów Polaków. Takich liczb nie dało się już zlekceważyć. Od sierpnia 1980 roku przez szesnaście miesięcy trwał karnawał Solidarności. Władza ustępowała, społeczeństwo wygrywało. Odżywała kultura, zanikała cenzura, wywalczono kolejne swobody. Jednak, jak każdy karnawał, i ten miał swój kres – zakończył go stan wojenny. Te wydarzenia stanowią kanwę pytań w tym odcinku teleturnieju. Giganci Historii to oryginalny format Telewizji Polskiej – teleturniej dedykowany miłośnikom historii. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów.

Wolna Rzeczpospolita Łupkowska

13 grudnia, godz. 8:55, TVP Historia

13 grudnia 1981 roku na terenie Zakładu Karnego w Łupkowie (Bieszczady) został wyodrębniony tzw. Ośrodek Odosobnienia dla Internowanych. Zostali w nim osadzeni działacze solidarności i peerelowscy opozycjoniści. Po 26 latach w czasie prac remontowych w ZK Łupków na ścianie jednej z cel odnaleziono napis SOLIDARNOŚĆ wykonany charakterystycznym krojem tzw. solidarycą, jak się potem okazało przez jednego z osadzonych. Wydarzenia te stały się pretekstem do powstania filmu dokumentalnego pt. „Wolna Rzeczpospolita Łupkowska”. Historia ratowania napisu, jego wykucie wraz z kawałkiem ściany i umieszczenie w gablocie jak zabytkowego fresku, staje się przyczynkiem do wielu wspomnień i refleksji, czym stan wojenny był wtedy, a czym jest po latach. Film Arkadiusza Gołębiewskiego wraz z odkuwaniem kolejnych warstw tynku i farby pokrywającej napis pokazuje opresyjność poprzedniego systemu, jego brutalność, nie przez czołgi na ulicach czy działania SB, ale przez postrzeganie czym to było dla rodzin osadzonych. Film jest próbą świeżego spojrzenia na tamte czasy. Internowani w Łupkowie stworzyli podziemną przestrzeń wolności, wydawali gazetki, wykonywali własnoręcznie koperty i inne ciekawe przedmioty, które przetrwały do dziś i do których nawiązuje tytuł filmu. Jak nauczał Jan Paweł II „Niech jeden będzie obok drugiego, a nie jeden przeciw drugiemu", nasi bohaterowie filmu udowodnili, że przeciwstawić się złu można tylko wzajemnie się wspierając, tworząc wspólnie dobro – tak powstała nieformalna Wolna Rzeczpospolita Łupkowska.

Film dokumentalny, reż. Arkadiusz Gołębiewski, 2018

Sowieci do domu

13 grudnia, godz. 13:15, TVP

Historia „Sowieci do domu” to film dokumentalny powstały z okazji 30 rocznicy (27 X 1991) podpisania w Moskwie traktatu o wyjściu wojsk sowieckich z Polski. Dokument przypomni czas instalacji Sowietów w naszym kraju, prawie półwieczny ich pobyt oraz samo wyjście. W filmie zabiorą głos świadkowie wydarzeń oraz historycy. Głównym ekspertem będzie profesor Antoni Dudek, jeden z najwybitniejszych znawców współczesnej historii Polski, który opowie o sytuacji w kraju po II Wojnie Światowej, instalacji wojsk sowieckich bez formalnej zgody Polaków i z pogwałceniem praw, jak również o kolejnych etapach pobytu sowieckich wojsk, licznych protestach Polaków i wreszcie wyjściu Sowietów. Profesor odkrywa mało znane fakty związane także z momentem finalnym, czyli podpisaniem umowy w 1992 roku.

Film dokumentalny, reż. Marek Stremecki, 2021

O roku ów – program publicystyczny premiera

13 grudnia, godz. 17:55, TVP Historia

Odcinek cotygodniowego programu o charakterze edukacyjno-publicystycznym poświęcony będzie okresowi pokojowej rewolucji Solidarności, od podpisania Porozumień Sierpniowych do 13 grudnia 1981 roku. Autorzy cyklu proponują przypomnienie wybranych wydarzeń i zjawisk z lat 1980-1981, po części w układzie chronologicznym, po części rocznicowym i opatrzenie ich autorskimi komentarzami uwzględniając obecny stan wiedzy historycznej. Byłyby to zarówno wydarzenia i zjawiska ważkie, jak i brzemienne w konsekwencje polityczne. Poznamy bardziej anegdotyczne, ale oddające ducha tamtego czasu, panujące nastroje, ówczesne powody do nadziei, radości, lęków, gniewu, ówczesne poczucie humoru, przykłady twórczości satyrycznej. Odcinek 15 poświęcony jest prezentacji nastrojów społecznych w miesiącach karnawału Solidarności. Autorzy przypominają m.in.: absurdy socjalistycznej gospodarki planowej, warunki pracy w hucie Warszawa i WSK w Świdniku, kłopoty rolnictwa indywidualnego i rzemiosła.

Autorami, a zarazem prowadzącymi program są: Andrzej Kaczmarczyk i Dobrosław Rodziewicz.

Towarzysz generał idzie na wojnę

13 grudnia, godz. 19:20, TVP Historia premiera

13 grudnia, godz. 20:45, TVP Dokument

30 lat po ogłoszeniu stanu wojennego para reżyserów Robert Kaczmarek i Grzegorz Braun stara się dotrzeć do prawdy o jego przyczynach i skutkach. Po 1989 roku zaczęto budować mit, jakoby stan wojenny był koniecznością ze względu na realną groźbę interwencji sowietów. Powszechna jest również opinia, wybielająca Wojciecha Jaruzelskiego, iż stanął on przed trudnym wyborem i mógł wybrać jedynie mniejsze zło. Towarzysz Generał miał w ten sposób uchronić przed wejściem do Polski wojsk naszych przyjaciół. Grzegorz Braun i Robert Kaczmarek w filmie „Towarzysz Generał idzie na wojnę” ujawniają szokujące fakty, które miały miejsce przed wprowadzeniem stanu wojennego, rozmawiają z historykami i ekspertami wojskowymi oraz ujawniają dokumenty i materiały archiwalne, które rzucają nowe światło na wydarzenia z 13 grudnia 1981 roku.

Film dokumentalny, reż. Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek, 2021

SPÓR O HISTORIĘ – STAN WOJENNY

13 grudnia, godz. 21:00, TVP Historia

„Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią" – informował Polaków w niedzielny ranek 13 grudnia 1981 r. gen. Wojciech Jaruzelski, zapowiadając wprowadzenie stanu wojennego. Co upoważniało go do podjęcia takich kroków? Kiedy gen. Wojciech Jaruzelski informował Polaków o wprowadzeniu stanu wojennego, od kilku godzin na ulicach polskich miast stały już czołgi. Ulice patrolowały wojsko i milicja.

O północy żołnierze i funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, w tym Służby Bezpieczeństwa, rozpoczęli operację Jodła. Opanowane zostały ośrodki radia i telewizji. Już pierwszego dnia stanu wojennego do więzień trafiło blisko 3,5 tysiąca działaczy Solidarności i innych opozycjonistów. W sumie przez obozy internowania przeszło około 10 tysięcy osób. Przez niemal miesiąc nie działały telefony miejskie. Wprowadzono godzinę milicyjną. Początkowo obowiązywała od godziny 22 do 6 rano. Dopiero w marcu 1982 roku przywrócono połączenia międzymiastowe, jednak w słuchawkach słychać było komunikat, że rozmowa jest kontrolowana. Kilkaset kluczowych zakładów pracy zostało zmilitaryzowanych, m.in. kopalnie, huty, kolej, radio, telewizja, porty i szpitale. Stan wojenny na wiele lat odsunął zmiany systemowe w Polsce i w całym bloku wschodnim. Kosztował życie dziesiątki osób, wśród których były zarówno ofiary milicyjnych kul, ale i ludzie, do których wskutek wyłączenia telefonów, nie mogła dojechać pomoc lekarska. Okoliczności wprowadzenia stanu wojennego i jego przebieg nadal budzą gorące dyskusje i spory.



opublikowano: 15:29, 10.12.2021

ZOBACZ RÓWNIEŻ: 40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Uroczystości, wystawy, konferencje, gry miejskie i inne przedsięwzięcia – Kraków i Małopolska, 10-15 grudnia 2021;

Napisz komentarz

Komentujesz jako: Gość Facebook Zaloguj

---

Jak chcesz się przedstawić?