Nie wplątują się we włosy; nie piją krwi; polskie gatunki nietoperzy są owadożerne

GACEK, WAMPIR, ŚLEPY LELEK – CIEKAWOSTKI O NIETOPERZACH

„Mit o nietoperzach wplątujących się we włosy może pochodzić od historyjek opowiadanych młodym pannom, aby wieczorami potajemnie nie wymykały się na schadzki” – przypuszczają Wojciech Olma i Katarzyna Sycz z Sekcji Teriologicznej Koła Leśników Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Poznańscy przyrodnicy popularyzują wiedzę na temat nocnych ssaków i odnoszą się do mitów związanych z nietoperzami.

Wyjaśniają, że ssaki te posługują się echolokacją, dzięki której świetnie orientują się w otaczającej przestrzeni. Ludzka głowa, niezależnie - czy, z bujną fryzurą czy też jej brakiem, jest dla nich dużą przeszkodą, którą są w stanie szybko wychwycić. Nietoperze nie atakują ludzi.

Przyrodnicy przypominają również, że polskie nietoperze nie piją krwi. Wampiry, które odżywiają się wyłącznie krwią innych zwierząt, występują głównie w Ameryce Południowej. W naszej szerokości geograficznej nietoperze nie są zagrożeniem dla człowieka. W Polsce wszystkie gatunki nietoperzy są owadożerne, pełnią ważną rolę w ograniczaniu populacji komarów. Na świecie można spotkać gatunki odżywiające się nektarem roślin, owocami, krwią a nawet rybami.

„Nietoperze regulują populacje owadów i często dzięki nim oszczędzamy miliony złotych, które wydalibyśmy na środki ochrony roślin. Ponadto nietoperze, mieszkające w innych rejonach świata i odżywiające się nektarem, zapylają wiele gatunków roślin, przez co mogą być sprzymierzeńcami biznesu. Agawa, którą wykorzystuje się do produkcji tequili, jest zapylana właśnie jedynie przez nietoperze. Z kolei owocożerne gatunki przyczyniają się do odnowienia lasów tropikalnych” - wyliczają Wojciech Olma i Katarzyna Sycz.

DLACZEGO, NIETOPERZ ŚPI GŁOWĄ W DÓŁ

Nietoperze upodobały sobie miejsca trudno dostępne dla drapieżników. Bezpieczeństwo zapewniają im np. wysokie stropy jaskiń. Tam mogą spokojnie spać. Ich przednie kończyny przekształcone są w skrzydła i służą do lotu aktywnego, a więc jedyną opcją zawiśnięcia jest dla nich złapanie się tylnymi łapkami.

Zanim zasną, nietoperze udają się na wieczorne łowy. Bywa, że polujący nietoperz wpada do mieszkania. Co wtedy zrobić?

„Jeśli nietoperz znajdzie się w naszym domu i lata po pomieszczeniu, należy otworzyć okno, zgasić światło i dać mu chwilę spokoju na odnalezienie drogi. Jeśli nietoperz usiadł gdzieś na ścianie, na szafie lub na firance, możemy nałożyć na niego otwarte pudełko, podłożyć kartonik i tak zabezpieczonego wynieść na zewnątrz i wypuścić” - tłumaczą przyrodnicy.

Dodają, że jak każde zwierzę, potrafią się bronić. Ugryzienie tych ssaków nie wyrządzi dużych obrażeń, ale należy unikać dotykania ich gołą ręką. Dlatego pomocy najlepiej jest im udzielać w grubych rękawicach.

WYZWANIE: PODSŁUCHIWANIE NIETOPERZY

Nietoperze można samodzielnie obserwować lub nasłuchiwać. Obserwacje, w terenie bytowania nietoperzy, są – zdaniem przyrodników – prostsze, niż nasłuch. Wystarczy dowolnego wieczoru, pomijając okres zimowy, wyjść na dwór. Do nasłuchiwania nietoperzy potrzebny jest detektor ultradźwiękowy. Urządzenie to przetwarza dźwięki wydawane przez nietoperze na takie, które jest w stanie usłyszeć człowiek. Dźwięki są na tyle charakterystyczne, że można dzięki nim rozpoznać gatunek nietoperza.

„Nietoperze wydają dźwięki na częstotliwości w granicach 16-120 kHz, natomiast ludzkie ucho jest w stanie usłyszeć dźwięki do 20 kHz. Te niższe odgłosy jesteśmy w stanie usłyszeć, jednak jest to tylko namiastka repertuaru dźwięków” - mówią Wojciech Olma i Katarzyna Sycz.

Osoby zainteresowane obserwacją nietoperzy mogą dołączyć do Sekcji Teriologicznej Koła Leśników UP. Zimą przyrodnicy prowadzą monitoring tych zwierząt, a w lecie okazjonalne odłowy. Członkowie sekcji mogą wówczas oglądać nocne ssaki z bliska. 

Więcej o nietoperzach można dowiedzieć się również podczas Międzynarodowej Nocy Nietoperzy. Od 1997 r. na mocy porozumienia o ochronie populacji nietoperzy europejskich organizowana jest ona w ostatni weekend sierpnia.

PAP – Nauka w Polsce kol / zan/

opublikowano: 31.08.2020; aktualizacja 01.09.2020

foto: Pniewo, woj. lubuskie, 13.01.2018. Liczenie nietoperzy w podziemiach Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, które jest ich największym zimowiskiem w Europie Środkowej i Wschodniej, 13 bm. (lm/awa) PAP/Lech Muszyński

ostatnia aktualizacja: 27.05.2023 08.21

POLECANE

Nocek orzęsiony - objęty specjalnym obszarem ochrony rozrodczej siedlisk Krzeszowice w woj. małopolskim. - Więcej informacji o gatunku oraz metodach ochrony;