Edukacja ekologiczna, realne finansowanie i odpowiedzialny regulator kluczem do usprawnienia systemu gospodarowania odpadami

Celem konferencji, zorganizowanej w dniu 6 września 2018 roku przez INTERSEROH Organizacja Odzysku Opakowań S.A. oraz CP Recycling Organizacja Odzysku Opakowań S.A., przy współudziale partnera strategicznego - Polskiej Izby Odzysku i Recyklingu Opakowań było znalezienie rozwiązań, które pozwolą usprawnić system gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce, a także umożliwią wdrożenie w naszym kraju założeń gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), wynikających z przyjętych i ogłoszonych przez Parlament Europejski dyrektyw z tzw. „pakietu odpadowego”. Do rozmów zaproszono reprezentantów czterech grup, które na co dzień są zaangażowane w szeroko pojęte gospodarowanie opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Przedstawiciele przedsiębiorstw wprowadzających na rynek krajowy produkty w opakowaniach, reprezentanci podmiotów pozyskujących i przetwarzających odpady, jak również delegaci administracji publicznej zgodnie uznali, że brakuje w społeczeństwie odpowiedniej edukacji ekologicznej, która byłaby jednym z najważniejszych narzędzi usprawnionego systemu. Taką edukację należałoby wprowadzić w szkołach i to już od najmłodszych lat - uczyć, jak segregować odpady i które surowce wtórne poddawane są efektywnemu recyklingowi.

„Powinniśmy uczyć się sortowania od małego, żeby później odpady przeznaczone do przetwarzania nie były już zanieczyszczone, ponieważ takie trudniej jest poddać recyklingowi” - powiedziała podczas konferencji Malwina Grzelak z WPT Polska. Z tą tezą zgodzili się wszyscy uczestnicy dodając, że oprócz edukacji należałoby wypracować prosty system oznaczania opakowań tak, aby konsument szybko i intuicyjnie zorientował się, do którego pojemnika wyrzucić dany odpad opakowaniowy.

„Bardzo ważne jest edukowanie konsumentów w zakresie gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Musimy przestać postrzegać zużyte opakowania jako odpady, a zacząć traktować je jako surowce” - powiedziała Anna Sapota, wiceprezes Zarządu CP Recycling Organizacja Odzysku Opakowań S.A. Dodała, że dużą rolę w edukacji ekologicznej powinny odgrywać gminy, które mają dostęp do mieszkańców i mogą pomóc w organizowaniu zajęć edukacyjnych w szkołach czy miejscach pracy, za które powinien zapłacić biznes, zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta.

Z kolei Konrad Nowakowski z Polskiej Izby Odzysku i Recyklingu Opakowań uważa, że edukacja społeczna powinna mieć dwie strony - pierwszą dotyczącą producentów, aby wprowadzali takie produkty, na przykład w butelkach szklanych, na które jest popyt oraz drugą dotyczącą konsumentów, by chcieli kupić produkty w opakowaniach szklanych i przeznaczyć je do recyklingu, a nie wyrzucić do kosza.

Poza brakiem odpowiedniej edukacji, prelegenci zauważyli, że kolejnym elementem uniemożliwiającym usprawnienie sytemu gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi jest brak dostatecznego finasowania oraz wysokie koszty pozyskiwania i przetwarzania powstających odpadów. Krzysztof Kawczyński z Krajowej Izby Gospodarczej w swojej prezentacji podkreślił, że należałoby wprowadzić realne dopłaty do zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych, a także określić wysokość i rodzaj kosztów dla przedsiębiorstw wprowadzających produkty w opakowaniach na rynek. Zaznaczył, że bez zapewnienia odpowiedniego finansowania nie da się zbudować efektywnej gospodarki odpadami.

Kolejnym elementem, który został poddany dyskusji, był wybór wewnętrznego regulatora, mającego prowadzić nadzór nad realizacją zobowiązań wynikających z rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Propozycja organizatorów, by tym organem został Główny Inspektor Ochrony Środowiska została wstępnie przyjęta z jednoczesną propozycją powołania regulatora prywatno-publicznego z możliwym udziałem GIOŚ.

Uczestnicy spotkania uznali także, że aby usprawnić system gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi należałoby wprowadzić centralną, elektroniczną bazę danych, która pozwoliłaby w czasie rzeczywistym na rejestrowanie i potwierdzanie wszystkich procesów i działań prowadzonych w ramach gospodarki odpadami.

Cała konferencja stanowiła również inaugurację „Platformy do regularnego dialogu”. Platforma jest odpowiedzią dwóch liderów zaangażowanych w prace nad usprawnieniem systemu - INTERSEROH i CP Recycling - na ogłoszony przez Parlament Europejski tzw. „pakiet odpadowy”, zakładający między innymi wdrożenie we wszystkich krajach Unii Europejskiej innowacyjnej koncepcji gospodarczej, czyli gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) oraz powiązanej z nią strategii rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) obejmującej wprowadzane opakowania i wytwarzane odpady opakowaniowe.

„Platforma do regularnego dialogu” była kolejnym spotkaniem, na którym uczestnicy debatowali co zrobić, aby zmienić system gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce. W dyskusji, oprócz szeroko pojętej branży gospodarki odpadami udział wzięli przedstawiciele organizacji biznesowych (między innymi Konfederacja Lewiatan), organizacji pozarządowych (między innymi Fundacja RECAL), przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach na rynek krajowy, a także reprezentanci administracji publicznej (między innymi burmistrz miasta Płońska oraz delegaci Urzędów Marszałkowskich)

Wkrótce zaprezentowane zostanie podsumowanie dotychczasowych prac oraz oficjalny raport z prowadzonych konsultacji branżowych.

Na stronie www.usprawnionysystem.pl można znaleźć podsumowania dotychczasowych spotkań oraz otwarta jest możliwość zadawania pytań lub przesyłania własnych koncepcji usprawniających system.

KONTAKT:

Katarzyna Kowaluk (INTERSEROH), Marta Kopcik (CP Recycling)

e-mail: kontakt@usprawnionysystem.pl