Od przyszłego roku mogą zniknąć pozwolenia na budowę domów - część planowanych zmian w prawie budowlanym budzi obawy rynku

– Od stycznia 2023 roku wchodzi w życie bardzo duża nowelizacja Prawa budowlanego. Choć mamy już za sobą jedną taką nowelizację w tym roku, to ta jest uznawana wręcz za rewolucyjną – mówi agencji Newseria Biznes Marta Kaleta-Domaradzka z portalu Extradom.pl. – To wynika z szeregu zmian dotyczących m.in. uproszczenia całego procesu budowlanego i poszerzenia katalogu budynków, które będzie można wybudować bez pozwolenia, a także przyspieszenia procesu budowlanego. Temu ma służyć pozbycie się całej papierologii, która teraz mu towarzyszy.

Od stycznia br. budowa domów na własny użytek o powierzchni do 70 mkw. jest możliwa bez pozwolenia na budowę, tylko na podstawie zgłoszenia z projektem. Rząd chce rozszerzyć tę możliwość na wszystkie domy jednorodzinne, niezależnie od ich metrażu. Jedyne ograniczenie będzie dotyczyć wysokości – budynki będą mogły mieć maksymalnie dwie kondygnacje.

– Dla inwestorów oczywiście oznacza to szereg ułatwień. Przede wszystkim pozbędą się długotrwałego oczekiwania na pozwolenie na budowę. Jednak znając życie i praktykę, zapewne spotkamy się z pewnego rodzaju utrudnieniami – mówi ekspertka Extradom.pl. – Te utrudnienia widzimy już dzisiaj na bazie przepisów, które weszły w życie w styczniu br. One wynikają z faktu, że pewne pojęcia nie zostały zdefiniowane przez ustawodawcę. Pojawia się np. pytanie, czy skoro dom do 70 mkw. ma być postawiony tylko na użytek własny, to czy można go wynająć. Na to pytanie dzisiaj ustawodawca nie odpowiada, zapewne pokaże to praktyka.

Jak podkreśla, statystyki dotyczące zainteresowania budową domów do 70 mkw. na podstawie uproszczonej procedury nie są imponujące. Było to jedno z założeń Polskiego Ładu, które miało ułatwić Polakom realizację marzenia o własnym domu. 

– Od początku roku wpłynęło raptem ok. 700 wniosków, które pozwalają na budowę takich domów. To stanowi zaledwie 2 proc. wszystkich wniosków, zapytań i pozwoleń o budowę złożonych w 2022 roku. Można teoretyzować, że nie przyniosło to takiego efektu, jakiego spodziewali się rządzący – mówi Marta Kaleta-Domaradzka. – Możliwe, że sytuacja, która obecnie panuje w kraju, sprawia, że ludzie skutecznie się wstrzymują. Cały czas podglądają interesujące projekty domów, natomiast nie finalizują transakcji. Po prostu czekają na lepsze czasy.

Zniesienie obowiązku uzyskiwania pozwoleń na budowę, zgodnie z nowymi przepisami, będzie dotyczyć nie tylko domów, lecz również przydomowych budynków. Projektowane zmiany w prawie „uwolnią” możliwość budowania bez pozwolenia m.in. zadaszonych tarasów do 35 mkw., ale też ganków czy krużganków.

– To powoduje, że będziemy mogli dobudować do naszego domu 175 mkw. powierzchni praktycznie bez nadzoru – mówi ekspertka Extradom.pl. – Rynek ocenia te zmiany jako kontrowersyjne, co wynika przede wszystkim z faktu, że nikt nie będzie miał kontroli nad tym, co i w jaki sposób jest budowane. Każdy obawia się tzw. samowoli budowlanej.

Dużą zmianą, którą ma wprowadzić od stycznia 2023 roku nowelizacja Prawa budowlanego, będzie likwidacja obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie – w większości przypadków zastąpi je oświadczenie kierownika budowy o jej zakończeniu. To oznacza, że inwestorzy rozpoczną korzystanie z nieruchomości szybciej, bez czekania na decyzję organu nadzoru budowlanego.

– Mamy też cyfryzację procesu budowlanego – powstanie szereg platform, które mają skupić w jednym miejscu wszystkie informacje i stworzyć możliwość weryfikowania na bieżąco tego, co akurat dzieje się z danym projektem bądź na danej budowie – mówi Marta Kaleta-Domaradzka.

Jednym z takich nowych narzędzi będzie Baza Projektów Budowlanych, która ma umożliwić organom administracji i nadzoru budowlanego dostęp do projektów budowlanych sporządzonych w postaci elektronicznej. Inwestor – zamiast dołączać papierowy projekt do wniosków, zgłoszeń czy zawiadomień – będzie mógł po prostu wskazać jego indywidualny numer w bazie. Ma to przyspieszyć i usprawnić działanie urzędów.

Kolejne narzędzie to SOPAB, czyli System Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie, który będzie gromadził dane o wszelkich rejestrach, ewidencjach, danych przestrzennych wykorzystywanych przez urzędników przy decyzjach w procesie budowlanym. SOPAB będzie rozszerzany stopniowo w kolejnych latach, ale już pierwsza wersja, która będzie dostępna od lipca 2023 roku, ma być dużym ułatwieniem dla urzędników. Jego wdrożenie będzie stanowiło kolejny etap trwającej od kilku lat cyfryzacji. 26 stycznia 2023 roku zostanie uruchomiony Elektroniczny Dziennik Budowy, a po 30 czerwca ma już obowiązywać wyłącznie elektroniczny obieg wszystkich dokumentów. 

Jak ocenia Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, to pozwoli zaoszczędzić minimum 6 mln zł na same listy wymagane do podstawowej obsługi wniosków z projektem i 24 mln zł na magazynowanie projektów budowlanych. Według szacunków GUNB roczne zużycie papieru przez administrację na potrzeby dokumentacji w procedurze wniosku o pozwolenia na budowę w 2020 roku wyniosło 22,5 tys. t, co wymagało zabezpieczenia powierzchni magazynowej o łącznej kubaturze 34 tys. m³. Dotychczasowa cyfryzacja projektu budowlanego i procedury wniosku o pozwolenie na budowę w niewielkim stopniu przyczyniła się do poprawy tej sytuacji. Rocznie od 2 do 5 proc. wniosków w procesie budowlanym obsługiwanych jest elektronicznie. Stąd potrzeba pełnej cyfryzacji.



opublikowano: 07.12.2022